Brede tegenover smalle zandkuststroken bij stijgend water (afb: Eva Lansu et. al/ Nature Communications)
Over de hele wereld raken stranden en duinen steeds meer in de knel door wegen en bebouwing, zo blijkt uit onderzoek van, onder meer, het Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIZo). Tegenwoordig hoeft een strandbezoeker gemiddeld hooguit 390 m te lopen om bij weg of gebouw te komen. Dat is misschien prettig voor de (luie) strandganger, maar slecht voor bescherming die het kustgebied biedt tegen stijgend zeewater door aardopwarming, slecht voor de drinkwatervoorziening en biodiversiteit, stellen de onderzoekers.
Stranden en duinen zijn wezenlijk ter bescherming tegen overstroming van het erachter gelegen land, maar tevens een belangrijk bron van schoon drinkwater. Als ‘bijvangst’ bieden de duinen vaak ook nog een goede bijdrage aan de biodiversiteit. Die kustbescherming wordt echter van twee kanten bedreigd: van de zeekant door de stijgende zeespiegel, van de landkant door opdringende bebouwing en wegen.
Om die beknelling te kwantificeren gebruikten de onderzoekers resultaten van eerder onderzoek van de TU Delft (Open Street Map Data). Vervolgens maten ze de (rechte) afstand tussen strand en dichtstbijzijnde bebouwing of straat. Dat deden ze voor elke kilometer (zandige) kustlijn over de hele wereld en kregen op die manier ruim 235 000 meetgegevens.
Smal duinen
Daaruit bleek (dus) dat menselijk bouwsels erg dicht bij de zee liggen (die gemiddelde 390 m). In het dichtbevolkte en laagliggende Nederland is dat zelfs 210 m en in Frankrijk zelfs maar 30 m. Vooral in Europa bevinden de duinen zich in het nauw met een gemiddelde (rechte) afstand van 130 m. IN Oceanië is die gemiddelde afstand 2,8 km.
Het lijkt er op dat de beknelling niet zal afnemen, mede door de stijgende zeespiegel. In een natuurlijke omgeving zouden de duinen dan landinwaarts trekken, maar de bestaande bebouwing en de wegen voorkomen dat. De onderzoekers verwachten dan ook dat aan het eind van deze eeuw zo’n kwart tot eenderde van de duinen zal zijn weggespoeld.
Mogelijk dat natuurbescherming uitkomst biedt, stellen ze. In beschermde natuurgebieden bij kusten is de gemiddelde afstand tot menselijke bouwsels vier keer zo groot als in onbeschermde (kust)gebieden. Overigens is nu nog maar eenzesde van de zandkusten beschermd. De oplossing lijkt voor de hand te liggen, maar dat zou ook betekenen dat er wegen en bebouwing zouden moeten verdwijnen.
Bron: Science Daily