Nikenike Vurobaravu voor de algemene vergadering van de VN (afb: prensa-latina.cu)
De kleine eilandenstaat Vanuatu die bedreigd wordt door de zeespiegelstijging en andere gevolgen van de aardopwarming gebruikt zijn ‘nietigheid’ om opmerkelijke voorstellen te doen. Zo wil Vanuatu dat er een internationaal hof komt die landen wettelijk zou kunnen dwingen om bescherming te bieden (aan bedreigde landen, neem ik aan; as) voor de gevolgen van de klimaatverandering. Dan hebben we het over klimaatrechtvaardigheid.
Nikenike Vurobaravu is president van het ruim 12 000 km2 grote eilandenrijk met zo’n 300 000 inwoners. Zijn beste verdediging is om met creatieve ideeën te komen. Zo kwam het idee 1991 van Vanuatu om rijke landen landen te laten betale voor de klimaatschade die ze hebben aangericht of die nog moet komen. Zo’n dertig jaar later (!) is daar inmiddels overeenstemming over bereikt op de COP27 in Sharm El-Sheikh
Eerder dit jaar eiste Vurobaravu in de Algemene Vergadering van de VN voor het eerst een verdrag waarin het gebruik van fossiele brandstoffen aan banden worden gelegd en nu wil hij ook een internationaal hof voor klimaatschade of eigenlijk zou het internationale gerechtshof dat in Den Haag moeten zijn. Dat zou landen moeten kunnen verplichten mensen te beschermen die worden bedreigd door gevolgen van de aardopwarimg. Dat betekent dat het IGh ook sancties moet kunnen opleggen als de veroordeelde landen in gebreke blijven.
We zijn gewend buiten de kaders te denken, zegt de president. Als onbelangrijk land, zegt hij zelf, moet je wel innoveren. “Als je net als andere landen doet dan bereik je niet veel.”
Het idee om het Internationale Gerechtshof ook klimaatschade te laten beoordelen is half november in de AV van de VN neergelegd. De onderhandelingen over punten en komma’s zal nog wel een paar maanden duren, maar waarschijnlijk zal er begin volgens jaar over het voorstel worden gestemd. Dan zal een meerderheid van de 193 lidstaten moeten worden behaald.
Verkast
Nu merkt Vanuatu al de gevolgen van de aardopwarming. Er zijn inmiddels al zes dorpen op vier eilanden verkast. Het drinkwater is zouter geworden en dat maakt het leven daar lastig. Cyclonen en warmer oceaanwater hebben koraalriffen vernield en vissen verdreven. Knokkelkoorts en malaria komen er steeds vaker vaker.
Al eerder is een soortgelijk initiatief van Marshalleilanden en Palau gestrand, vooral door toedoen van de rijkere landen. Beide landen hebben miliataire banden met de VS. Bij Vanuatu is dat anders. Of dat helpt is maar zeer de vraag.
Bron: New York Times