Fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) zijn krachtige broeikasgassen. De sterkste hiervan is trifluormethaan, ook bekend onder de afkorting HFC(of K)-23. Eén kilogram HFK-23 in de atmosfeer heeft hetzelfde broeikaseffect als 12 000 kilogram CO₂. Uit recente metingen blijkt dat er veel meer trifluormethaan in de atmosfeer terechtkomt dan landen opgeven. Onderzoekers van, onder meer, TNO en EMPA hebben nu aannemelijk gemaakt dat de HFK-23-uitstoot effectief sterk is terug te dringen.Trifluormethaan is niet alleen een potent broeikasgas, maar het duurt ongeveer tweehonderd jaar voordat het gas in de atmosfeer is afgebroken. Daarom hebben meer dan 150 landen besloten hun uitstoot van HFK-23 drastisch te beperken als onderdeel van het Kigali-amendement op het Montrealprotocol.
De belangrijkste bron van HFK-23, ook wel fluoroform genoemd, is de industriële productie van bepaalde koelmiddelen en van fluorpolymeren zoals polytetrafluoretheen (PTFE oftewel teflon). Bij de productie van een voorloper van teflon ontstaat HFK-23 als bijproduct. Sinds 2020 moet iedereen die teflon produceert het klimaatschadelijke HFK-23 vernietigen.
Volgens de rapporten van de afzonderlijke landen gebeurt dit ook. Op papier bedroeg de mondiale uitstoot van HFK-23 in 2020 slechts 2000 ton. De werkelijke uitstoot, die in tal van onderzoeken is vastgesteld, laat echter een ander beeld zien. Alleen al in 2020 kwam ongeveer 16 000 ton van dat broeikasgas in de atmosfeer terecht.
Dat is nogal een verschil en onderzoekers van EMPA, de Universiteit van Bristol en TNO zijn de HFK-23-uitstoot van een teflonfabriek in Nederland gaan meten. Ze maakten daarbij gebruik van een ‘sporengas’, een niet-giftig snel ontledend gas dat ze op het fabrieksterrein lieten ontsnappen. Vervolgens maten ze 25 km verderop de concentraties van het sporengas, van HFC-23 en andere bijproducten van de teflonproductie. “Omdat we precies wisten hoeveel tracer we hadden vrijgemaakt en hoeveel ervan het meetpunt bereikte, konden we de uitstoot van HFK-23 en andere gassen berekenen”, legt eerste auteur Dominique Rust van de universiteit van Bristol uit.
Om de uitstoot van HFK-23 te minimaliseren, wordt het gas direct in de fabriek verbrand voordat het kan ontsnappen. Uit het nieuwe onderzoek blijkt nu: “Onze gemeten emissies zijn hoger dan die gerapporteerd door de fabriek”, zegt EMPA-onderzoeker Martin Vollmer. “De hoeveelheid uitgestoten HFK-23 is echter nog steeds klein. De maatregelen om de uitstoot terug te dringen werken dus goed.”
Bemoedigend?
Volgens medeonderzoeker Kieran Stanley van de Universiteit van Bristol zijn de meetresultaten zeer bemoedigend. “Ze laten zien dat de uitstoot van dit zeer effectieve broeikasgas uit fabrieken die fluorpolymeren zoals teflon produceren met de juiste maatregelen aanzienlijk kan worden verminderd.” Als al teflon- en fluorkoelmiddelfabrieken vergelijkbare emissies zouden hebben dan zouden de HFK-23-emissies binnen de perken worden gehouden, wat overeenkomt met 17% van de CO₂-uitstoot van het wereldwijde luchtverkeer, stellen de onderzoekers.
Blijft natuurlijk de vraag hoe het komt dat de opgegeven waarden (veel) lager zijn dan de (hoogstwaarschijnlijk) werkelijke waarden. De onderzoekers stellen dat de waarden zouden moeten worden vastgesteld door onafhankelijke instellingen.
Bron: idw-online.de