Overstromingen en droogtes zullen door de klimaatverandering steeds vaker voorkomen (afb: ARA)
Een jaar geleden prezen klimaatleiders de conclusie van de eerste grote beoordeling van de vooruitgang van de wereld bij het aanpakken van klimaat-verandering. Die inventarisering was bedoeld om de toezeggingen in het Klimaatakkoord van Parijs te herzien en landen verantwoordelijk te houden voor wat er nog gedaan moet worden in de wereldwijde reactie op klimaatverandering. Nu een paar weken voor de COP29 in Bakoe (Azerbeidjan) is het onduidelijk welke van de aanbevelingen van de inventarisering van vorig jaar werden doorgevoerd en welk resultaat die hadden, schrijft de Adaptation Research Alliance in een kritisch commentaar.
In een proces van twee jaar, dat elke vijf jaar herhaald moest worden, verzamelden specialisten gegevens over uitstoot, inspanningen voor aanpassing aan klimaatverandering en financiering. Ook bedachten ze manieren waarop landen hun klimaatacties konden versterken.
Het eerste inventariseringsrapport van september 2023 maakte duidelijk dat hoewel het Klimaatakkoord aanzette tot actie om de klimaatdoelen van het akkoord te halen er nog veel meer gedaan moest worden. Een jaar later is nog steeds duister waar of hoe landen gereageerd hebben. Klimaatfinanciering lijkt een belangrijke hinderpaal.
“Veel landen zeggen dat ze het weliswaar eens zijn over de doelstellingen van de inventarisering, maar dat ze de benodigde maatregelen niet kunnen uitvoeren als er geen financiering beschikbaar is”, zegt Marine Pouget, beleidsadviseur voor wereldwijd klimaatbestuur bij Climate Action Network France.
Grote kloof
Op de komende klimaatconferentie in Azerbeidzjan zal gekeken worden hoeveel landen moeten uitgeven om klimaatdoelen te halen, beginnend bij een basis van 100 miljard dollar per jaar en inclusief de behoeften van lage-inkomenslanden. Nu de gesprekken snel dichterbij komen, lijkt de kloof tussen wat nodig is en wat er op tafel ligt nog steeds groot, stelt ARA.
“Ik denk dat de onderhandelingen echt heel moeilijk zijn”, zegt Niklas Höhne, klimaatbeleidsexpert en medeoprichter van het NewClimate Institute in Duitsland. “Een moeilijke geopolitieke situatie als de huidige kan ook de klimaatvoortgang beïnvloeden.”
De onderhandelingen zouden uit de impasse moeten worden gehaald. Rijke landen zouden met een heel concreet financieringsvoorstel moeten komen waarin staat wat ze willen bijdragen.”Dat zou een manier zou zijn om de zaken in beweging te krijgen”, zegt Höhne. “Op dit moment komen ze gewoon niet in beweging”. Voor landen die klimaatverandering bestrijden met een krappe beurs, zou dat een groot probleem kunnen zijn.
Paulo Artaxo, hoogleraar milieufysica aan de Universiteit van São Paulo verwacht niet veel van COP29, vooral gezien de afhankelijkheid van Azerbeidzjan van de fossielebrandstoffenindustrie. “Uiteindelijk zullen ze wat financiële hulp goedkeuren voor ontwikkelingslanden, maar dat is weinig in vergelijking met wat nodig is.”
Benodigde aanpassingen
Veel landen met lage en middeninkomens die hard worden getroffen door klimaatverandering, hebben dringend behoefte aan middelen om zich aan te kunnen passen, maar hebben vaak niet de middelen om dat te doen. In Brazilië is, bijvoorbeeld, het aantal dagen met regenval met meer dan 100 mm neerslag de afgelopen eeuw verviervoudigd, aldus Artaxo. Dit betekent dat een stad als São Paulo, waar 22,8 miljoen mensen wonen, een compleet nieuw drainagesysteem nodig heeft. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de noodzaak om het gezondheidszorgsysteem van het land geschikter te maken om met frequente hittegolven om te gaan, stelt hij. “Dat zal honderden miljarden dollars kosten. Brazilië heeft dat geld niet.” Toch is de situatie in Brazilië volgens hem nog veel beter dan in armere buurlanden als Peru of Bolivia.
Volgens Saskia Werners, lid van de ARA die een bijdrage aan de inventarisering van de klimaatadaptatie leverde, hadden slechts 51 landen vorig jaar nationale aanpassingsplannen en die schieten nog steeds tekort. “[Die] zijn nog steeds nogal gefragmenteerd en ook ongelijk verdeeld over regio’s”, zegt ze. Aanpassing aan klimaatverandering is belangrijk “omdat we moeten erkennen dat klimaatverandering plaatsvindt”, stelt Werners.
Het ziet er ondertussen vooralsnog niet naar uit dat de wereld de aarde onder de opwarming met 1,5°C kan worden gehouden met al dat getreuzel en die hand op de portemonnee van de veroorzakers van de klimaatverandering.
Bron: Alpha Galileo