De temperatuurveranderingen als de Golfstroom instort (afb: uit Science https://doi.org:10.1126/sciadv.1601666)
Door de door de mens veroorzaakte aardopwarming zou de situatie wel veel eens weg kunnen krijgen van het laatste interglaciale tijdperk zo’n 120 000 jaar geleden, waarschuwen onderzoekersters rond Mohamed Ezat van de arctische universiteit in Tromsø (No), waarbij veel ijs in het Noordpoolgebied verdween en de Atlantische stromingen het voor gezien hielden.
We bevinden ons momenteel ook in een interglaciaal, het holoceen. De opwarming van de aarde zorgde er destijds voor dat belangrijke Atlantische stromingen vlak voor de laatste ijstijd instortten. De verzwakkende stromingen veroorzaakten een cascade aan effecten, hetgeen resulteerde in een drastische afkoeling van de Noordzee en de Noordelijke IJszee, terwijl de omringende oceanen warmer werden. De arctische wetenschappersters zeggen dat we weer op weg kunnen zijn naar hetzelfde, nu de wereld opwarmt door klimaatverandering en de temperaturen steeds dichter bij de niveaus komen die bestonden voor de laatste ijstijd. Ezat: “Onze studie is inderdaad alarmerend over wat we mogelijk tegemoet gaan.”
Voor de nieuwe studie analyseerden Ezat et al. nieuwe en bestaande gegevens van sedimentkernen uit de Noordelijke IJszee. Ze vergeleken die met soortgelijke informatie van Noord-Atlantische sedimenten om de zee-ijsverdeling, de temperatuur van het zeeoppervlak, het zoutgehalte, de diepe oceaanconvectie en de bronnen van smeltwater tijdens het laatste interglaciaal te reconstrueren.
De laatste interglaciale periode (130.000 tot 115.000 jaar geleden), die plaatsvond tussen de laatste twee ijstijden, was een relatief warme fase in de geschiedenis van de aarde, gekenmerkt door hogere temperaturen, hogere zeeniveaus en kleinere ijskappen dan nu. Die periode zou onze nabije toekomst kunnen zijn als de mens er niet in slaagt de verstoring van allerlei systemen op aarde een halt toe te roepen.
De stromingen in de Noordelijke IJszee spelen een grote rol in een breder systeem van Atlantische-Oceaanstromingen (in Engelse afko AMOC genoemd) waartoe ook ‘onze’ Warme Golfstroom behoort. Daarbij wordt warm water van het zuidelijk halfrond noordwaarts noordwaarts gestuwd en vervolgens in het Noordpoolgebied afgekoeld. Het koude water zakt naar de bodem van de Noord-Atlantische Oceaan en zet zijn reis voort naar het Caraïbisch gebied. Die stroming fungeert als een gigantische transportband en is essentieel voor het opwarmen van het noordelijk halfrond (vooral Noordwest-Europa; zie kaartje).
Brandbrief
Eerder deze maand luidden 44 klimaatwetenschappers via een brandbrief (pdf-bestand) aan de Noordse ministerraad de noodklok over het naderend einde van de AMOC. De brief schetst wat de gevolgen daarvan (kunnen) zijn , waaronder grote afkoeling op het noordelijk halfrond (vooral Noordwest-Europa) en grote verschuivingen in tropische moessonpatronen.
Klimaatmodellen voorspellen dat de AMOC vóór 2100 zou kunnen instorten, maar hoe zeker dat is is nog erg onduidelijk. De voorspellingen over de verzwakking van de AMOC en daarmee ‘onze’ Golfstroom is op zijn zachtst gezegd nogal tegenstrijdig de laatste jaren.
Ezat en de zijnen stellen dat in het vorige interglaciaal het smeltwater van het Noordpoolgebied de stromingen dieper in de Noordelijke IJszee zou hebben geblokkeerd. Daardoor vertraagde het terugstromen van de Golfstroom naar het Caraïbisch gebied aanzienlijk. In feite raakte de ‘motor’ van de Golfstroom in het ongerede door het verdwijnen van het ijs op de Noordpool
Bron: livescience.com