Een ‘ijsvrije’ Noordelijke IJszee zou binnen een paar jaar een feit kunnen zijn (afb: Céline Heuzé & Alexandra Jahn/Nature Communications)
Met. een paar jaar zou de Noordelijke IJszee delen van het jaar ‘ijsvrij’ kunnen zijn, waarschuwen Céline Heuzé van de universiteit van Gotenburg en Alexandra Jahn van de universiteit van Colorado. Dat zou al in 2030 het geval kunnen zijn.De aardopwarming heeft de ijsbedekking van de Noordelijke IJszee geen goed gedaan. De onderzoeksters ontdekten dat als er een reeks niet zo ongebruikelijke weersomstandigheden zou plaatsvinden in de herfst, winter of lente, er een reëel risico is dat het zee-ijs in de zomer volledig zal verdwijnen. Dat zou al vóór 2030 kunnen gebeuren, denken ze. “Het risico op een ijsvrije Noordpool neemt toe naarmate de klimaatverandering erger wordt”, zegt klimatologe Céline Heuzé.
Deze zomer, aan boord van een expeditie naar de Noordelijke IJszee, konden zij en haar collega’s inderdaad zien dat het zee-ijs van het Noordpoolgebied al erg dun is. Waar ze twintig jaar geleden rond de Noordpool ijs van 2 m of dikker tegenkwamen, was het dit jaar gemiddeld amper 1 meter.
“Het zee-ijs was zo dun en “rot” dat het voelde alsof we geen ijsbreker nodig hadden. Het was eigenlijk heel stressvol om onder deze omstandigheden te werken; zonder zee-ijs dat onze voortgang vertraagde, hadden we nauwelijks tijd om onze gegevens te verzamelen en te herstellen toen we het volgende meetpunt al bereikten,” zegt Heuzé.
De nieuwe studie toont aan dat deze situatie alleen maar erger zal worden. De onderzoeksters ontdekten, met behulp van de modellen van het VN-klimaatforum, dat het risico op een ijsvrije dag in het Noordpoolgebied binnen 3 tot 6 jaar reëel is. De laatste keer dat dit gebeurde was minstens 80 000 jaar geleden. Wanneer de Noordelijke IJszee minder dan 1 miljoen km2 ijs heeft, zeggen wetenschappers dat het Noordpoolgebied ijsvrij is. Dit jaar was het minimale oppervlak 3,67 miljoen km2.
Jahn: “We gebruikten zoveel mogelijk simulaties en lieten zien dat nadat de aarde 1,5°C opwarming bereikte in vergelijking met de pre-industriële periode, het risico op een ijsvrije dag in de Noordelijke IJszee niet nul wordt. Het risico neemt drastisch toe naarmate het klimaat verder opwarmt.”
Bescherming
Zee-ijs fungeert als een beschermend deksel voor de koude Noordelijke IJszee. Wanneer dat ijsdeksel verdwijnt, absorbeert de oceaan meer warmte uit de atmosfeer en warmt op, waardoor het moeilijker wordt voor zeewater om te bevriezen in de herfst. Eerdere voorspellingen van veranderingen in het zee-ijs in het Noordpoolgebied waren gericht op het voorspellen wanneer de oceaan een hele maand ijsvrij zal zijn, wat zou kunnen gebeuren in de jaren 2030.
Daardoor zal het hele ecosysteem in het Noordpoolgebied drastisch veranderen, maar er zullen ook gevolgen zijn voor het weer op het hele noordelijk halfrond. Onderzoekers hebben het verdwijnen van zee-ijs eerder al in verband gebracht met extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, koude periodes, stormen en droogtes.
Het tweetal vond een keten van gebeurtenissen die de eerste ijsvrije dag tegen het einde van de zomer in het Noordpoolgebied veroorzaakt. Ten eerste moet het zee-ijs dunner zijn dan normaal in de voorgaande herfst. Dan voorkomt een hittegolf in de winter dat het zee-ijs groeit (een hittegolf in de Arctische winter betekent een temperatuur van ongeveer -20 graden C). Daarna is het zee-ijs zo dun en kwetsbaar dat een sterke storm in de zomer het Arctische zee-ijs kan breken.
Heuzé: “Al deze afzonderlijke gebeurtenissen hebben al meermalen plaatsgevonden in het Arctische gebied, alleen niet in de juiste volgorde binnen hetzelfde seizoen. Het risico op de juiste volgorde neemt alleen maar toe met klimaatverandering, zoals onze resultaten laten zien. Maar het is niet te laat om het Arctische zee-ijs te redden – we moeten gewoon eindelijk onze broeikasgasemissies verminderen!”
https://www.nature.com/articles/s41467-024-54508-3″ target=”_new”>https://www.nature.com/articles/s41467-024-54508-3