Zwavelsulfideuitstoot in Duitsland hoger dan tot nu toe aangenomen (afb: Andreas Engel et al./ACS)

Zwavelhexafluoride (SF₆) is een chemisch zeer stabiel, kleurloos, geurloos en niet-giftig gas. Het wordt wereldwijd voornamelijk gebruikt als isolatie- en beschermgas in elektrische schakelapparatuur voor midden- en hoogspannings-toepassingen. In Duitsland werd het voorheen onder andere gebruikt als vulgas voor sportschoenen en als isolatiegas in geluidwerende ramen, totdat dit gebruik in 2006 werd verboden. Het heeft een broeikasgaseffect dat maar liefst 24 000 keer zo hoog is als kooldioxide.
Vanwege deze extreme klimaatimpact behoort SF₆ tot de stoffen waarvan landen de uitstoot regelmatig aan de Verenigde Naties moeten rapporteren. Tot nu toe werden de broeikasgasemissies in Duitsland berekend op basis van de aanname dat het grootste deel afkomstig is van de afvoer van oude geluiddichte ramen, waarbij het gas in de atmosfeer terechtkomt.

Onderzoekers van de Goethe-universiteit in Frankfurt hebben, samen met Europese partners, nu voor het eerst aangetoond dat de werkelijke emissies vanuit een bron in Zuidwest-Duitsland waarschijnlijk aanzienlijk hoger liggen dan eerder werd aangenomen.
De groep onder aanvoering van Andreas Engel van het instituut voor atmosferische en milieuwetenschappen van de Goethe-universiteit beheert het meetstation bij de Taunus-sterrenwacht al enkele jaren. Sinds 2023 maakt de sterrenwacht deel uit van het internationale AGAGE-netwerk (Advanced Global Atmospheric Gas Experiment).
“Van alle Europese meetstations in het netwerk registreren we bij de Taunus-sterrenwacht de hoogste SF₆-concentraties”, zegt Engel. “Dat wekte onze argwaan, vooral doordat de hoogste waarden optreden bij zuidelijke wind.” Dit werd nader onderzocht in het kader van een studie, geïnitieerd en gefinancierd door het Duitse milieubureau (UBA), met als doel het emissiebeeld te verifiëren met behulp van nieuwe gegevens en methoden.

Hogere concentraties

Onderzoekers vonden vervolgens nog hogere concentraties in luchtmonsters van het ICOS-netwerk (Integrated Carbon Observation System) in Karlsruhe. Met behulp van atmosferische transportmodellen en zogenaamde omgekeerde modellering konden ze de emissies ruimtelijk in kaart brengen.
De hoogste emissies zijn afkomstig uit de regio Heilbronn in Zuidwest-Duitsland en bedragen ongeveer 30 ton per jaar. Dit komt overeen met ongeveer een derde van de totale Duitse SF₆-emissies. De wetenschappers wijzen er echter op dat deze hoeveelheden relatief klein zijn in het licht van een wereldwijde SF₆-emissie van ongeveer 8000 ton, waaraan China alleen al jaarlijks ongeveer 5000 ton bijdraagt.

“Een dergelijke regionale emissieverdeling past niet bij de eerdere aanname dat de emissies voornamelijk afkomstig zouden zijn van de afvoer van oude geluiddichte ramen”, stelt hoofdauteur Katharina Meixner. “Het is echter opvallend dat de enige bekende productie- en opwerkinstallatie voor SF₆ in Europa zich in dit gebied bevindt”, vervolgt Meixner. “Pas wanneer de bron van de emissies in Duitsland duidelijk is, kunnen deze goed in kaart worden gebracht en kunnen gerichte aanpassingen worden gedaan om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.”
Engelt: “Er is elders al wetenschappelijk aangetoond dat emissies bij de productie, het gebruik en de opwerking van zeer vluchtige stoffen vaak moeilijker te vermijden en daardoor hoger zijn dan eerder werd aangenomen.”

Met hun onderzoek draagt ​​de werkgroep in Frankfurt bij aan de validering en aanvulling van de emissiebeoordelingen, die tot nu toe voornamelijk gebaseerd waren op theoretische aannames, met emissieschattingen op basis van atmosferische metingen. Naast SF₆ meet de werkgroep ook vele andere gehalogeneerde broeikasgassen en ozonafbrekende stoffen.

Bron: Alpha Galileo