Frank Biermann: …proeven met geotechnieken in de ijskast… (afb: UU)
De mens heeft grote verwachtingen van het eigen ‘vernuft’. Regelmatig zijn er voorstellen gedaan om de aardopwarming met allerlei technische middelen te bestrijden om maar niet de gevolgen van ons schadelijke gedrag onder ogen te hoeven zien en om drastische gedragsveranderingen te voorkomen. Nu willen wetenschappers dit soort in hun ogen gevaarlijke experimenten in de koelkast zetten met liefst de deur op slot.
De oproep verscheen als open brief in Wires Climate Change. Daarin schrijven de deskundigen dat een mondiale ingreep niet op een eerlijke en effectieve wijze valt te regelen. Dergelijke pogingen zouden door de VN en nationale overheden moeten worden verijdeld, vinden ze. Tot de zestig ondertekenaars behoort onder meer klimaatdeskundige Frank Biermann van de universiteit van Utrecht. De (technische) manieren om de aardopwarming tegen te gaan heeft de verneukeratieve verzamelterm geotechniek gekregen. In dit kader zijn er allerlei voorstellen geopperd zoals het verspreiden van zwaveldeeltjes in de hogere atmosfeer, het creëren van bewolking, maar ook de lancering van ‘zonneschermen’.
Het grote probleem met al die voorstellen is dat ze nogal ernstige ‘bijwerkingen’ kunnen hebben waardoor het middel erger wordt dan de kwaal. Zo zou de demping van het zonlicht in Zuidoost-Azië en West-Afrika kunnen leiden tot een verstoring van de moessonregens, waardoor de landbouw in die delen van de wereld zou worden vernietigd en daarmee de ‘graanschuur’ van honderden miljoenen mensen. Het wereldklimaatforum waarschuwde onlangs dat die zonnedemping ook tot droogte in het Amazonegebied zou kunnen leiden.
De zestig ondertekenaars van de oproep zijn ook bezorgd over wat er gebeurt als de kunstmatige aanvoer van deeltjes in de atmosfeer wordt stopgezet. Dan zal de oppervlaktetemperatuur van de aarde met een hoge waarschijnlijkheid snel toenemen, waarschuwt het VN-forum. Bovendien doet die technische ‘oplossing’ niets aan de nog steeds groeiende aanwezigheid van broeikasgassen in de atmosfeer.
Weinig vooruitgang
Zeker in de nabije toekomst zouden dergelijke technieken zeker niet kunnen worden toegepast, stellen de ondertekenaars. Sedert een wetenschapsadvseur de Amerikaanse president Lyndon Johnson in 1965 had geadviseerd zondemping toe te passen om de stijgende broeikasgasconcentratie in de atmosfeer te bestrijden is er met die technieken nauwelijks of geen vooruitgang geboekt. In het afgelopen jaar stuitte het onderzoeksproject Scopex van de Harvarduniversiteit op veel weerstand. Die wilde boven Zweden met een ballon op 20 km hoogte het effect van spiegelende deeltjes meten. Scopex was al eerder negatief in het nieuws.
De Samen stelden dat de proef tegen het grondbeginsel van hun cultuur inging dat stelt dat je in samenspraak met de natuur moet leven. “We hebben er sedertdien niets meer van gehoord” zegt activiste Åsa Larsson-Blind tegen Reuter. Harvard probeert de proef nu elders te doen.
Ook de stichting Degrees Initiative gokt op toepassingen van geotechniek om de aardopwarming af te remmen. Volgens Andy Parker van de organisatie zullen we toch alternatieven moeten hebben als de vermindering van de de broeikasgasuitstoot niet naar wens verloopt.
De ondertekenaars brengen daar tegenin dat het idee van een geotechnische oplossing de hoop zou wekken op een snelle oplossing van het klimaatprobleem, zonder de oorzaak weg te nemen: de inherente onduurzaamheid van ons economische model. Bovendien zou die optie overheden en bedrijven kunnen verleiden wat minder hard aan de ontkoling van de samenleving te werken om klimaatneutraliteit te verwezenlijken, vrezen ze.
Bron: der Spiegel