Vaak moet ik denken aan majoor Kees van Paul van Vliet met zijn order en tegenorders. Flossen is nergens goed of toch wel? De warme golfstroom stroomt steeds langzamer of juist sneller? Zeg het maar. Een tijdje geleden kon je een bericht in dit blog lezen over het genadeloze einde van het Amazonegebied en andere tropische regenwouden door aardopwarming. Nu zou een onderzoek hebben uitgewezen dat het Amazonegebied ‘veerkrachtiger’ is dan tot nu toe aangenomen: zelfs al wordt dat gebied helemaal kaalgekapt, dan zou de neerslag daar noemenswaardig door verminderen.

De gemiddelde jaarlijkse neerslag in het Amazonegebied zou niet wezenlijk veranderen, zelfs als dat geheel ontbost zou worden, meldt het persbericht van het Max Planckinstituut voor meteorologie. Dat is, geven de opstellers toe, een andere boodschap dan tot nu toe werd verspreid. Vaak wordt gesteld dat het Amazonegebied dan zou ‘ontaarden’ tot savannelandschap. Onderzoekersters Arim Yoon en Cathy Hohenegger stellen dat er meer factoren een rol spelen om een goed beeld te krijgen van de gevolgen van ontbossing.
Al vele jaren maken onderzoekersters en andere mensen zich druk om het verdwijnen van grote delen van het tropische regenwoud, met het Amazonegebied als belangrijkste rampgebied. De soortenrijkdom in het Zuid-Amerikaanse regenwoud is onovertroffen en de bossen daar slaan grote hoeveelheden koolstof op (die de mens zo kwistig verspreid). Het Amazoneregenwoud zou op een kantelpunt afstevenen. Na dat punt zou het regenwoud zichzelf niet meer in stand kunnen houden en verworden tot savanne.

Nieuw onderzoek zou nu aanwijzingen verschaffen dat dat beeld mogelijk niet klopt. Dit onderzoek zou aannemelijk moeten maken dat de neerslag niet zal veranderen door het verdwijnen van vegetatie, zelfs niet bij totale kaalslag.
De vrees voor een kantelpunt is ingegeven door de rol die de vegetatie speelt bij de vorming van neerslag. Planten transporteren water uit de bodem via hun bladeren naar de atmosfeer en verspreiden zo vocht in de atmosfeer. Hierdoor blijft er regen vallen in het Amazonegebied. Het gecombineerde vermogen van bodem en planten om vocht af te geven aan de atmosfeer staat in vakkringen bekend als evapotranspiratie.
Het argument dat ontbossing leidt tot een vermindering van de evapotranspiratie en dus van de neerslag, wordt ondersteund door talrijke modelstudies. Die hadden echter allemaal cruciale beperkingen, stelt het tweetal. De studies waren gebaseerd op mondiale klimaatmodellen die een zeer vereenvoudigde weergave van convectie presenteerden – het belangrijkste atmosferische proces in de Amazone dat vocht omzet in regen. Of ze waren gebaseerd op regionale modellen die geen rekening houden met de aanpassing van grootschalige atmosferische circulatie aan ontbossing.
Nu hebben de twee MPI-M-wetenschappersters voor het eerst het wereldwijde stormresolutiemodel ICON gebruikt om deze twee mankementen te ‘repareren’. Om dat te doen, creëerden ze een wereldwijde simulatie van de atmosfeer met een horizontale resolutie van vijf kilometer over een periode van drie jaar.

Minder afhankelijk

Uit de resultaten van die simulatie blijkt dat de neerslag in het Amazonegebied niet zo sterk afhankelijk is van evapotranspiratie als eerder werd aangenomen. Veranderingen in de grootschalige circulatie compenseren feitelijk het verlies aan evapotranspiratie dat door ontbossing wordt veroorzaakt. “De wind op ongeveer drie kilometer hoogte voert genoeg vocht uit de oceaan naar de regio om de afname van de evapotranspiratie te compenseren”, zegt Yoon.

Volgens de berekeningen verandert de gemiddelde jaarlijkse regenval in het Amazonegebied niet beduidend, zelfs niet na volledige ontbossing, anders dan eerdere resultaten suggereerden, stelt het tweetal. Hohenegger: “Neerslag boven land lijkt nauwer gekoppeld te zijn aan grootschalige circulatie dan aan evapotranspiratie in onze wereldwijde stormresolutiesimulatie, vergeleken met de huidige klimaatmodellen die momenteel worden gebruikt in de VN-klimaatforumbeoordelingsrapporten. Dat is een spannend, omdat het ons aanzet om een ​​aantal zaken die we dachten te weten over neerslag op land en de gevoeligheid daarvan opnieuw te gaan onderzoeken.”

Hoewel de totale hoeveelheid regenval in het Amazonegebied per jaar niet verandert, verandert de verdeling van de regenval over het jaar wel. “Eén indicator is niet genoeg om de toekomst van het Amazone-regenwoud te beoordelen”, zegt Yoon. “De details van neerslagpatronen kunnen een groot verschil maken.”
De onderzoekersters willen met hetzelfde rekenmodel onderzoeken of extreme regenval en extreme droogtes vaker voorkomen of intenser worden. Hoewel ontbossing de gemiddelde jaarlijkse regenval niet duidelijk zou verminderen, verandert die wel degelijk iets in het regionale en mondiale klimaat en dat heeft wel degelijk negatieve gevolgen voor het ecosysteem en de mensen die daarvan afhankelijk zijn (zijn wij allen dat niet? as), aldus het persbericht van MPI.

Bron: idw-online.de