Tekorten en overschotten aan sneeuwval  in HKH-regio (afb: ICIMOD)

Het risico op watertekorten neemt toe nu de Hindoekoesj–Himalaya (HKH) te maken heeft met een sneeuwtekort dat al 23 jaar aanhoudt. Volgens het jongste sneeuwrapport beleefde de HKH-regio in 2025 zijn derde opeenvolgende jaar met minder sneeuw dan normaal. De sneeuwpersistentie – het deel van de tijd dat er sneeuw ligt na sneeuwval – bereikte een tweejaarlijks laagterecord van 23,6%. Dat heeft grote gevolgen voor de waterzekerheid van bijna twee miljard mensen verspreid over twaalf grote rivieren die ontspringen in de HKH.
Pema Gyamtsho, directeur-generaal van ICIMOD, benadrukte bij de presentatie ernst te maken met klimaatmaatregelen: “De CO₂-uitstoot is al in een onomkeerbaar proces terechtgekomen van terugkerende sneeuwtekorten in de HKH. Om deze regionale sneeuwcrisis en de problemen die die veroorzaakt voor de veerkracht op het gebied van voedsel, water en energie op de lange termijn aan te pakken, moeten we dringend een paradigmaverschuiving omarmen naar een wetenschappelijk onderbouwd, toekomstgericht beleid en hernieuwde regionale samenwerking bevorderen voor grensoverschrijdend waterbeheer en emissiereductie.”

Gemiddeld is het seizoensgebonden smeltwater van de sneeuw goed voor ongeveer een kwart van de totale jaarlijkse afvoer van de rivieren. Het aandeel hiervan neemt geleidelijk toe van de rivieren in het oosten naar die in het westen van de regio. Ondanks dergelijke verschillen per stroomgebied in de afhankelijkheid van seizoensgebonden sneeuwsmeltwater, betekent het aanhoudende tekort aan seizoensgebonden smeltwater over het algemeen minder rivierafvoer en watertekorten in de vroege zomer. Dit geldt met name voor gemeenschappen stroomafwaarts, die toch al te kampen hebben met vroegtijdige en toenemende hitteperioden in de regio.

Alarmerend

Volgens Sher Muhammad van ICIMOD en hoofdauteur voor het sneeuwrapport 2025: “We zien dergelijke tekorten steeds weer opduiken. Dit is een alarmerende trend. Hoewel onze bevindingen een breed beeld geven van de regio, moet elk land handelen op basis van de specifieke omstandigheden in zijn eigen stroomgebied, met name waar seizoensgebonden sneeuwsmeltwater de belangrijkste waterbron is.”
Uit het rapport blijkt dat de meest alarmerende dalingen in sneeuwbestendigheid zich voordoen in de stroomgebieden van de Mekong (-51,9%) en Salween (-48,3%), gevolgd door het Tibetaanse Plateau (-29,1%), de Brahmaputra (-27,9%), de Yangtze (-26,3%) en de Ganges (-24,1%).

Vanaf 2003 wordt de sneeuwzekerheid op bekkenniveau tijdens het sneeuwseizoen tussen november en maart gemeten. Hieruit blijkt dat er sprake is van terugkerende seizoensgebonden tekorten, gecombineerd met ernstige jaarlijkse schommelingen, vooral de laatste vijf jaar.
Deskundigen die meewerkten aan het rapport benadrukken de dringende noodzaak van gerichte maatregelen op stroomgebiedniveau voor aangepast waterbeheer om toekomstige gevolgen van waterschaarste voor de landbouw, waterkrachtcentrales en andere essentiële ecosysteemdiensten te beperken.

Bron: ICIMOD