Het ijsverlies op Spitsbergen door een zes weken durende hittegolf in 2024 (afb: Thomas Vikhamar Schuler et al./PNAS)
Spitsbergen ligt ongeveer halverwege tussen het noordelijkste punt van Noorwegen en de Noordpool. Momenteel is ongeveer 60% van het oppervlak van Spitsbergen bedekt met gletsjers, maar deze gletsjers smelten snel. In de zomer van 2024 was er in Spitsbergen een recordbrekende hittegolf die meer gletsjers dan ooit tevoren deed smelten, waarmee het eiland in een klap van eenhonderdste deel van zijn ijs verloor.
Het effect van dit soort gebeurtenissen beperkt zich niet tot de lokale regio, maar heeft verstrekkende gevolgen en kan een voorbode zijn van wat komen gaat, stellen de onderzoekers. Massale gletsjersmelting draagt bij aan de wereldwijde zeespiegelstijging en heeft invloed op de oceaancirculatie, mariene ecosystemen en lokale gemeenschappen.
Thomas Vikhamar Schuler, onderzoeker aan de universiteit van Oslo, en collega’s hebben uitgezocht wat de gevolgen van de zes weken durende hittegolf in de zomer van 2024 zijn geweest. Hiervoor gebruikten ze gletsjermetingen van aluminium palen ter plaatse die als referentiemarkeringen in het ijs waren bevestigd om veranderingen in het gletsjeroppervlak vast te leggen. Daarnaast gebruikten ze satellietwaarnemingen en het CryoGrid-ijsrekenmodel. Ze bepaalden het massaverlies door zowel oppervlaktesmelting als door ijsafkalving – wanneer stukken ijs van gletsjers afbreken en in de oceaan vallen – aan de fronten van mariene gletsjers.
Ze ontdekten dat Spitsbergen in de zomer van 2024 ongeveer 1% van zijn totale ijsmassa verloor, wat neerkomt op 61,7 ± 11,1 gigaton ijs. Het grootste deel van dit smelten vond plaats in een periode van zes weken. Zelfs eerdere modellen voorspelden deze omvang van het ijsverlies pas veel later.
102,1 miljard ton ijsverlies
Het gebied rondom de Barentszzee, waartoe Spitsbergen, Frans Jozefland en Nova Zembla behoren, verloor in 2024 in totaal 102,1 ± 22,9 gigaton ijs. Dit komt neer op een bijdrage van 0,27 ± 0,06 mm aan de wereldwijde zeespiegelstijging. Dat lijkt misschien niet veel, maar de auteurs van de studie leggen uit dat deze bijdrage overeenkomt met de helft van de geschatte zeespiegelstijging van alle Arctische gletsjers tussen 2006 en 2015, waarmee de regio rond de Barentszzee tot de sterkste bijdragers aan de wereldwijde zeespiegelstijging in 2024 behoort.
De onderzoekers voerden hun gegevens in het klimaatmodel in dat berekende dat dit soort extreme zomers tegen 2100 gebruikelijk zullen worden, zelfs onder optimistische emissiescenario’s. “Ons onderzoek toont aan dat de zomertemperaturen van 2024 vaak binnen enkele decennia zullen worden bereikt en tegen het einde van de 21e eeuw zullen worden overschreden”, schrijven de onderzoekers.
Bron: phys.org“