Onderzoeker met boorkern (afb: univ. van Hokkaido)

Het is mogelijk dat het klimaat in de jaren ’70 is afgekoeld (of althans minder opgewarmd) door de luchtvervuiling met sulfaatdeeltjes, stellen onderzoekers rond Yoshinori  Iizika van de universiteit van Hokkaido. Die bevordert de wolkvorming en de deeltjes weerkaatsten zonnestraling. Meermaals is voorgesteld om op die manier het klimaat af te koelen, maar vooralsnog lijkt de vrees voor onvoorziene nadelen groter dan de voordelen van die ‘klimaatoplossing’.
Het klimaat wordt opgewarmd door door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen, met kooldioxide, methaan en lachgas als de drie belangrijkste. Er zijn echter ook stoffen die in de atmosfeer zorgen voor aardafkoeling, zoals sulfaten. Iizuka en collega’s hebben aan de hand van metingen in ijsboorkernen van Groenland bepaald hoe groot de sulfaatconcentraties in de atmosfeer zijn geweest.
De belangrijkste bron van sulfaten in de atmosfeer door menselijk toedoen was zwaveloxide dat ontstaat bij de verbranding van zwavelhoudende fossiele brandstoffen. Ze vergeleken die concentraties van de jaren 1973, 1974 en 1975 met de periode tussen 2010 en 2013.
Die sulfaatdeeltjes deelden de onderzoekers op in deeltjes die kleiner zijn dan 0,4µm en groter. In de jaren ’70 legen de concentraties van die kleine deeltjes drie keer hoger dan in de periode van 2010 tot 2013. Opmerkelijk genoeg is er geen groot verschil in de concentraties van de grotere sulfaatdeeltjes tussen die twee perioden. Kleinere deeltjes hebben een groter koeleffect, vanwege een grotere spiegeloppervlak bij gelijke concentratie. Die deeltjes vormen in de atmosfeer ook condenskernen, waardoor wolken ontstaan. Die koelen de boel op aarde eveneens.

Die concentratie in de jaren ’70 was hoger dan voorheen aangenomen, waardoor die deeltjes een deel van de klimaatopwarming teniet deed en de aardopwarming door broeikasgassen maskeerde. Op het ogenblik zorgt de aardopwarming voor een verhoogde aanwezigheid van sulfaatdeeltjes in de atmosfeer als gevolg van de uitstoot van biologische processen in de mariene wereld. Die uitstoot zal moeten worden meegenomen om de werkelijke effecten van de broeikasgasuitstoot vast te kunnen stellen, vinden de onderzoekers.
Bron: Alpha Galileo