Overwinst: het verschil tussen verwachte en werkelijke winst van de olie- en gassector (afb: Florian Egli et al./Climate Policy)
Tijdens de COP29 in, godbetert, oliestaat en dictatuur Azerbeidzjan zal er veel gesteggeld worden over geld en vooral de overdracht daarvan naar de arme landen die wel de lasten van de klimaatcrisis ondervinden maar nooit de lusten van de oliesector hebben mogen beleven (geldelijk gezien). Onderzoekers hebben berekend dat de meevallers van de oliesector in een jaar (2022) alleen al goed zouden zijn om de kosten voor de klimaatmaatregelen te dekken gedurende zeker zo’n vijf jaar. Ze stellen dat die meevallers extra belast zouden moeten worden.
Eerder beloofden de rijke (en klimaatverpestende) landen tussen 2020 en 2025 100 miljard dollar per jaar aan minder bedeelde landen te betalen voor klimaat- en aanpassingsmaatregelen. De rijke landen zijn wat dat betreft behoorlijk in gebreke gebleven, maar nu zou er een vervolgakkoord over de overdracht van klimaatfinanciering moeten worden overeengekomen. Dat wordt dus een probleem gestapeld op een probleem.
De onderzoekers hebben daarom gekeken of de boosdoeners, de oliemaatschappijen, niet extra zouden kunnen (en moeten) betalen voor het veroorzaken van een klimaatcrisis. Ze bestudeerden de winsten over 2022 die de 93 grootste oliebedrijven hadden gemaakt en vergeleken die met de verwachte winsten door deskundigen aan heet begin van dat jaar.
Ze kwamen tot een totaal aan overwinsten van 753 miljard dollar (bijna 700 miljard euro).
“Dan gaat het maar over een jaar. Dat bedrag ligt in de buurt van wat de armere landen is beloofd voor vijf jaar”, zegt Florian Egli van de TU München
Afromen
Vervolgens keken ze af dat geld was herverdeeld en ook of de bedrijven staats- of privé-eigendom waren. Het bleek dat 42% van die meevallers was verdiend door staatsbedrijven met Noorwegen wat dat betreft als koploper. “Overheden kunnen die overwinsten direct afromen om de klimaatcrisis mee te bestrijden”, zegt medeonderzoekster Anna Stünzi van de universiteit van St. Gallen (Zwi).
De private oliemaatschappijen hadden voor het overgrote deel (95%) hun hoofdvestiging in landen die toezeggingen hadden gedaan aan de armere landen. “Met een belasting op overwinst voor de olie- en gassector zouden sommige geïndustrialiseerde landen inkomen hebben gegenereerd om hun beloftes aan de armere landen na te komen”, zegt Egli. “Meer dan de helft van de broeikasgasuitstoot is een gevolg van olie en gas. Tegelijkertijd is deze branche een van de succesvolste sectoren in tijden.”
Hij denkt niet dat die inkomstenbron voor overheden niet makkelijk is aan te boren, maar ziet in de minimumbelasting die de OESO en de G20 in 2023 hebben afgesproken door 130 landen een goed begin.
Die overwinstbelasting zou ook het aantalnieuwe winprojecten afremmen, stelt medeonderzoeker Michael Grubb van het universiteitscollege in Londen. “De herbestemming van oliewinsten voor het behalen van de klimaatdoelen zou het volgende punt op de klimaatagenda moeten zijn.”
Bron: phys.org