Bovengrondse koolstofopname op basis van satellietbeelden van de ESA (CCI) (afb: Lidong Mo et. al/Nature)

Als we de bestaande bossen met rust laten zou en natuureilanden met elkaar verbinden zou theoretisch maar liefst 226 miljard ton koolstof extra uit de lucht gehaald kunnen worden, heeft een groep van honderden onderzoekers onder leiding van de ETH in Zürich uitgezocht. Dit komt overeen met het verwijderen van ongeveer een derde van de koolstof die de mens tot nu toe in de atmosfeer heeft gepompt. Dan zullen we wel de broeikasgasuitstoot fors moeten verminderen en zullen we hoog moeten inzetten op het herstel van biodoversiteit. 61% van die prestatie komt van betere bescherming van bestaande bossen, 39% door gefragmenteerde natuur te verbinden.
De koolstofopname door bossen is een nogal hachelijk onderwerp. Vier jaar geleden stelden onderzoekers van, onder meer, de ETH in Zürich dat door bossen te herstellen 200 miljard ton extra kon worden ‘weggewerkt’, zo’n 30% van de koolstofverbindingen die de mens in de atmosfeer heeft gedumpt. Daar kwam nogal wat kritiek op. Zo beweerden andere onderzoekers dat die hoeveelheid zeker vijf keer te hoog was door woestijnen mee te nemen voor bosaanplant en door geen rekening te houden met andere factoren zoals bosbranden.

Dat gewraakte onderzoek werd uitgevoerd door Thomas Crowther van het ETH en collega’s en die wilden zich revancheren. Ze vonden dat door houtkap de hoeveelheid koolstof die opgeslagen is in bossen zo’n 328 miljard ton beneden hun normale, natuurlijke waarde hadden opgeslagen. Dat komt natuurlijk door verandering van landgebruik (lees verdwijning van bossen), maar de onderzoekers zagen dat in gebieden waar mensen nog niet zo hebben huisgehouden bossen 226 miljard koolstof zouden kunnen vastleggen.

Achteruitgegaan

“De meeste bossen in de wereld zijn erg achteruitgegaan”, zegt onderzoeksleider Lidong Mo van de ETH. “In feite zijn maar weinig mensen in de weinig overgebleven oerbossen geweest. Om de biodiversiteit wereldwijd te verbeteren zullen we moeten stoppen met ontbossing.” Uit het onderzoek kwam naar voren dat de biodiversiteit verantwoordelijk is voor de helft van de wereldwijde koolstofopname door bossen. Dat houdt in dat herstel van die diversiteit wezenlijk is voor de opnamepotentie van de bossen. Daarnaast helpt het ook als de land- en bosbouw duurzamer worden evenals maatregelen voor het herstel van de biodiversiteit.

Volgens de onderzoekers is dat herstel een fundamentele sociale opgave die bestaat uit talrijke acties zoals bescherming, herverwildering, agrobosbouw enz. Crowther: “We moeten opnieuw definiëren wat herstel betekent voor veel mensen. Dan gaat het niet over massale bosaanplant. Herstel betekent ondersteuning van plaatselijke gemeenschappen, van inheemse inwoners en van boeren die streven naar verbetering van de biodiversiteit. Alleen met een gezonde biodiversiteit krijgen we op de lange duur koolstofafvang als bijproduct.” De onderzoekers stellen geen gebieden te wille bebossen die daar niet voor geschikt zijn.

“Het herstel gaat niet alleen over bomen”, zegt medeonderzoeker Constatin Zahner van ETH. “We moeten de natuurlijk biodiversiteit herstellen, ook op graslanden, venen en draslanden die net zo essentieel zijn voor het leven op aarde.”

Misbruik

Crowther: “Mijn grootste vrees is dat bedrijven deze informatie misbruiken als excuus om het fossiele brandstofverbruik niet te verminderen. Hoe meer we uitstoten hoe meer we mens en natuur bedreigen. Het is geen keus tussen verminderen van de uitstoot en de bescherming van de natuur. We moeten beide doen.”

Bronnen: New Scientist, Science Daily, NOS