Voedsel wordt minder gezond door meer kooldioxide in de atmosfeer (afb: arno schrauwers)
Meer CO₂ in de atmosfeer maakt voedselgewassen calorierijker, minder voedzaam en mogelijk giftiger. Als we niet ingrijpen, kan dit leiden tot ondervoeding, zelfs bij bevolkingsgroepen die nu voldoende te eten hebben, stelt een Leids persbericht.Wie nu een gezonde maaltijd van rijst en tomaten eet, krijgt in de toekomst mogelijk niet voldoende essentiële voedingsstoffen binnen. Verhoogde CO₂-concentraties in de lucht verminderen de voedingskwaliteit van gewassen: ze bevatten bijvoorbeeld minder zink, ijzer en eiwitten. Deze voedingsstoffen nemen gemiddeld met 4,4% af, maar sommige nemen zelfs met 38% af.
Tegelijkertijd neemt het aantal calorieën (de hoeveelheid energie) toe, wat kan bijdragen aan overgewicht, waar toch al veel mensen mee kampen. Concentraties van schadelijke stoffen zoals kwik en lood nemen volgens de onderzoeksters mogelijk ook toe, hoewel er meer gegevens nodig zijn om dat definitief te kunnen bevestigen.
Wereldwijd zijn veel mensen afhankelijk van rijst of tarwe voor hun voeding. Beide gewassen vertonen een duidelijke afname van essentiële voedingsstoffen naarmate de CO₂-concentratie stijgt. Een daling van de voedingswaarde kan de gezondheid aanzienlijk beïnvloeden, zelfs als er voldoende voedsel beschikbaar is, en kan bijdragen aan ondervoeding.
Milieuwetenschapster Sterre ter Haar ziet haar onderzoek als een wekoproep. “Bij voedselzekerheid vragen we ons vaak af of mensen hun maag kunnen vullen. Ons onderzoek benadrukt dat voedselzekerheid ook voedingszekerheid betekent. Daar moeten we meer aandacht aan besteden.”
De onderzoeksters analyseerden en vergeleken gewasgegevens uit verschillende studies. In deze studies verbouwden onderzoekers gewassen met verschillende CO₂-concentraties. Hoewel er veel gegevens beschikbaar waren, maakten de verschillende kooldioxideconcentraties de studies moeilijk te vergelijken.
De Leidse onderzoeksters ontdekten echter dat het effect van de CO₂-niveaus die ze bestudeerden op de plantengroei lineair was: als het CO₂-peil verdubbelt, verdubbelt ook het effect op de voedingsstoffen. Dit stelde de onderzoekers in staat een nulmeting uit te voeren en de gegevens te vergelijken. Ze bekeken in totaal 43 gewassen, waaronder rijst, aardappelen, tomaten en tarwe.
De gewassen voor de verschillende onderzoeken werden onder experimentele omstandigheden zowel binnen als buiten geteeld. Hoe realistisch is het dat ons voedsel meer calorieën, minder voedingswaarde en meer toxische stoffen zal bevatten? “Het CO₂-niveau voor de nulmeting lag op 350 ppm (delen per miljoen) en we keken naar wat er zou gebeuren bij 550 ppm, een niveau dat we naar verwachting in ons leven zullen bereiken”, aldus Ter Haar. “We leven momenteel op 425 ppm, dus we zitten al halverwege dit model.”
Minder voedingswaarde
Volgens de onderzoeksters ondersteunen de resultaten het idee dat ons dieet al minder voedingswaarde heeft dan een paar decennia geleden. Mogelijk moeten we ons dieet in de toekomst aanpassen.
De Leidse onderzoekers hopen dat deze studie zal leiden tot verder onderzoek naar het effect van CO₂ op niet alleen andere gewassen, maar ook naar de vraag of klimaatverandering ons voedsel op andere manieren beïnvloedt en hoe we gewassen kunnen aanpassen aan klimaatverandering. Kunnen we ze bijvoorbeeld op een andere manier in kassen telen? “Gelukkig is er veel innovatie in de Nederlandse voedingssector en hebben we sterke onderzoeksinstellingen die dit kunnen onderzoeken”, aldus Ter Haar. “Samen kunnen we echt vooruitgang boeken.”
Bron: phys.org