De ontbossing is vooral het gevolg van uitbreiding van landbouw- en mijnactiviteiten
De hele discussie met de boeren in Europa is van het begin af aan verkeerd geweest. Er is geen sector wezenlijker voor het voortbestaan van de mensheid dan de landbouw. Het grote probleem is ‘alleen’ dat de boeren verkeerd boeren, mede ‘geïnstrueerd’ en ‘begeleid’ door banken en de overheid. Boeren zijn nu nog grote klimaatvervuilers, maar die kunnen volgens sommige wetenschappers de kampioenen van de strijd tegen de aardopwarming worden. Nou ja, kampioenen. Je kunt de uitstoot van de landbouw daarmee wat verminderen.
Elk jaar zou de landbouw wereldwijd voor een broeikasgasuitstoot van 13,7 miljard ton CO2-equivalenten verantwoordelijk zijn, meer dan een kwart van de mondiale broeikasgasuitstoot. Daar tegenover staat dat de bodem sinds de mensheid is begonnen met de landbouw zo’n, geschatte, 133 miljard ton aan koolstof(verbindingen) in de bodem (tot 2 m diep) is kwijtgeraakt, waarvan eenderde sedert het begin van het industriële tijdperk in de 19de eeuw.
Dat tekort moet weer worden aangevuld. Dat is niet alleen mogelijk, maar ook relatief makkelijk door gebruik te maken van natuurlijk processen die het ‘in de grond stoppen’ van koolstof bevorderen door CO2 om te zetten in andere koolstofverbindingen. Het VN-Klimaatforum stelde in zijn jongste rapport uit 2023 dat het vastleggen van koolstof in de landbouw een van de belangrijkste manieren is om de broeikasgasuitstoot te verminderen. Dat zou dan volgens de VN-wetenschappers zo’n 3,5 miljard ton CO2-equivalenten per jaar vastleggen. Daar zullen ‘we’ dan wel snel mee moeten beginnen om in 2050 op nettnul uit te komen. stellen ze. De landbouwmethodes die we daarvoor moeten gebruiken zouden goed te doen zijn.
Voor een belangrijk deel van de kooldioxide die planten opnemen en die in de bodem wordt vastgelegd zijn de wortels verantwoordelijk. Die kunnen weer dienen als voer voor het bodemleven. Het grote probleem is dat ‘we’ de grond bewerken om maar zo groot mogelijke oogst te krijgen. Vooral diep ploegen schijnt een groot probleem te zijn. Je vernielt zo niet alleen de bodemstructuur maar bevordert ook de erosie.
Anders boeren
Laat de grond met rust daarmee ook de resten van de vorige oogst, is het idee, maar de resultaten van niet-bewerken zijn nogal klimaatafhankelijk. Het best scoorden in proeven met koolstofvastlegging warmere en nattere omstandigheden en minder koudere en drogere streken. De grote ‘bijvangst’ is overigens een lager brandstofverbruik aangezien boeren niet meer hoeven te ploegen.
Een ander manier is om naast het hoofdgewas bodembedekkers te planten. Dat scheelt wieden en/of spuiten van giffen. Dat schijnt ook beter voor de bodemstructuur te zijn. Landbouw en veeteelt zijn ook voor veel ontbossing verantwoordelijk. Hagen en bomen langs de akkers geven enige compensatie. Oogstbossen zijn in opkomst.
Dat betekent overigens niet dat de koolstofvastlegging dé oplossing is voor het klimaatprobleem. Het verbeteren van het koolstofinhoud van de bodem is een traag proces dat, kennelijk, niet overal even goed werkt en bovendien aan grenzen gebonden is.
Er zal in landbouw nog wel meer moeten veranderen dan de manier van boeren om de landbouw klimaatkampioen te maken. Dat hangt weer samen met wat overheden en consumenten doen. Koolstofvastlegging poetst maar een deel van de landbouwuitstoot weg. Wij consumenten zullen (veel) minder vlees moeten eten en ook rijst verbouwen lijkt niet bijster goed voor het klimaat (methaan). En ja, beste boeren: zonder landbouw zou er maar weinig menselijk leven zijn.
Bron: Nature