De (kale) structuur van isopreen (afb: WikiMedia Commons)

In de aardatmosfeer spelen de erg reactieve zuurstofverbindingen een belangrijke rol onder meer bij de afbraak van broeikasgassen. Nu hebben onderzoekers een nog niet eerder ontdekte klasse van zuurstofverbindingen in de atmosfeer ontdekt (althans, de waarschijnlijkheid daarvan aannemelijk gemaakt): de hydrotrioxideverbindingen die ontstaan door reacties tussen koolwaterstoffen in de atmosfeer en OH-radicalen. Daardoor zouden jaarlijks miljoenen tonnen van die waterstoftrioxiden in de atmosfeer kunnen ontstaan, denken de onderzoekers. Wat die kortlevende zeer reactieve verbindingen in de atmosfeer teweegbrengen moet nog worden uitgezocht.
Al langer vermoeden onderzoekers dat uit reacties tussen koolwaterstoffen zoals methaan en zuurstof- en hydroxylradicalen reactieve zuurstofverbindingen kunnen ontstaan zoals hydrotrioxiden (HOOO-R; R is een koolwaterstofgroep). Die stoffen reageren nog heftiger dan peroxiden en worden ook in de chemische industrie gebruikt als oxidatiemiddelen. Om die stoffen in het lab te maken heb je organische oplosmiddelen en sterke koeling nodig (vanwege de reactiviteit). Of die stoffen ook in de natuur kunnen ontstaan was niet bekend.

Dat hebben Torsten Berndt van het Duitse Leibnitzintstituut in Leipzig en collega’s nu uitgezocht. Ze kwamen tot de conclusie dat dat mogelijk moest zijn onder atmosferische omstandigheden.
Hydrotrioxideverbindingen hebben geen lang leven, ergens tussen de 20 minuten en twee uur. De onderzoekers berekenden dat alleen al met isopreen jaarlijks zo’n tienmiljoen ton hydrotrioxiden worden gevormd. Isopropeen is maar een van de koolwaterstoffen die in de atmosfeer terecht komen als gevolg van natuurlijke en menselijke activiteiten.

Onbekend

Welke uitwerking die stoffen op het klimaat en onze gezondheid hebben is niet bekend. “Aangezien ze extreem oxiderend zijn veroorzaken ze waarschijnlijk een hele reeks effecten”, zegt medeonderzoeker Henrik Kjaegaard van de universiteit van Kopenhagen. Zo zouden ze via die reacties invloed kunnen hebben op de wolkenvorming. Het zou ook niet raar zijn als ze invloed hebben op gezondheid van mensen. Voorlopig is dat allemaal nog speculeren. Er is, gelukkig, meer onderzoek nodig.

Bron: bdw