Evenwichtstoestand van de ijsbedekking op Groenland bij diverse kooldioxideconcentraties in de atmosfeer. We zitten nu al op ruim 400 dpm (afb: Höning et. al)
De ijsbedekking van Groenland is volgens onderzoekers dichtbij een kantelpunt, waarna er geen (gemakkelijke) weg terug meer zou zijn. Als we 1 biljoen ton koolstofdioxide in de atmosfeer hebben gebracht is het zover. We zitten nu op de 500 miljard ton en per jaar gaat er meer dan 50 giga(=miljard)ton de lucht in. Die 1 biljoen ton zou er voor zorgen dat het zuidelijke deel van de ijsbedekking op Groenland verdwijnt, terwijl met een totale uitstoot van 2,5 biljoen ton alle ijs van Groenland verdwijnt, berekenden de onderzoekers. De vastwaterbedekking van Groenland beslaat 1,7 miljoen km2. Als al dat vaste water smelt dan zou de zeespiegel zo’n 7 m stijgen.
Op basis van de broeikasgasuitstoot en met behulp van rekenmodellen stelden de onderzoekers twee kantelpunten vast voor de ijslaag: 1 biljoen ton en 2,5 biljoen ton. “Dat eerste punt is niet zo ver van de huidige klimatologische omstandigheden en we lopen het risico dat te passeren”, zegt Dennis Höning van het klimaatinstituut PKI in Potsdam. “Als we eenmaal gaan glijden dan vallen we van de rots en kunnen daar niet meer op klimmen.”
Die ijslaag smelt al. Tussen 2003 en 2016 verloor die 225 gigaton per jaar. Het meeste smeltwater komt van het zuidelijke deel. De lucht- en watertemperatuur, de zeestromingen en neerslag bepalen hoe snel het ijs verdwijnt. Door allerlei elkaar beïnvloedende factoren en de lange tijdschaal is het lastig te voorspellen hoe snel de ijslaag reageert op de omstandigheden. Eerder onderzoek zou aannemelijk hebben gemaakt dat een opwarming tussen de 1 en 3°C de drempel is voor de onomkeerbare ijssmelt op Groenland.
Nieuw rekenmodel
De onderzoekers gebruikten een nieuw en complexer rekenmodel van het hele systeem aarde, met alle terugkoppelingen die er mogelijk zijn in relatie tot het verdwijnen van het ijs op Groenland. Vervolgens rekenden ze diverse scenario’s door tot een totaal van 4 biljoen ton broeikasgasuitstoot. Zo kwamen ze op de twee al genoemde kantelpunten.
De luchttemperaturen moeten honderden jaren of zelfs langer te hoog zijn. Twee graden zou niet voldoende zijn om onherstelbaar verlies te krijgen, maar als eenmaal de drempel is gepasseerd dan is er geen weg terug meer, zegt Höning. Als dan het kooldioxidegehalte in de atmosfeer zou worden verlaagd naar voorindustriële waarden dan zou dat niet voldoende zijn om de ijslaag weer te doen groeien.
“We kunnen niet doorgaan in hetzelfde tempo broeikasgassen uit te stoten zonder te riskeren die kantelpunten te passeren”, zegt de klimaatonderzoeker. “Het grootste ijsverlies zal niet de komende tien jaar plaatsvinden, maar het duurt niet lang meer of we kunnen het niet meer omkeren.”
Bron: Science Daily