Veel rijke landen liggen ver uit koers als het om klimaatdoelen gaat (afb: Iceberg Data Lab)
Wat is er tien jaar na het Klimaatakk-oord van Parijs nog over van de klimaatafspraken van 196 landen? Ter gelegenheid van de COP30, die van 10 tot en met 21 november 2025 in Belém, Brazilië, wordt gehouden, is het tijd om de balans op te maken en die ziet, zoals serieuze nieuwsvolgers allang weten, niet erg hoopvol uit…
Op 12 december 2015 nam de meerderheid van de in Parijs aanwezige vertegenwoordigers een historisch besluit: de opwarming van de aarde beperken tot 2°C en bij voorkeur tot 1,5°C. Om dit klimaatdoel te bereiken, beloofden ze hun uitstoot van broeikasgassen drastisch te schroeven tot uiteindelijk nul.
Tien jaar later blijkt van de mooie voornemen nog maar weinig is verwezenlijken. Van van de tien landen met de grootste uitstoot ligt slechts India op schema om de doelstellingen van het Akkoord van Parijs te halen en slechts twee landen van de Europese Unie liggen op schema om de doelstellingen van het Akkoord van Parijs te halen, meldt Iceberg Data Lab, een commercieel Frans bedrijf gespecialiseerd in milieudata. Het (commerciële) bedrijf heeft een kaart gepubliceerd waarmee gebruikers in één oogopslag kunnen zien welke landen op schema liggen en welke het verst daarvan verwijderd zijn: in het groen de landen die op schema +1,5°C (of minder) liggen en in het rood de landen waarvan de temperatuurstijging deze drempel ruimschoots zal overschrijden, met niveaus die naar verwachting tegen 2100 +5°C tot +6°C zullen bereiken.
Wat direct opvalt, is het grote verschil tussen het zuidelijk en noordelijk halfrond, op een paar uitzonderingen na. Hele continenten vertonen een groene kleur. “Landen als Liberia, Somalië, Jemen en India behoren tot de landen waarvan het traject het dichtst bij de 1,5°C-doelstelling ligt, met impliciete temperatuurstijgingen rond of net boven 1°C”, zegt Pierre-Olivier Haye van Iceberg Data Lab. “Dit betekent niet dat ze klimaatleiders zijn in de conventionele zin van het woord, maar eerder dat hun emissies relatief laag zijn in vergelijking met hun economische activiteit. In veel van deze landen is de industriële ontwikkeling beperkt en blijven de emissies per hoofd van de bevolking zeer laag.”
De situatie in India zou verrassend zijn. Dat land is vaak in het nieuws vanwege de pieken in vervuiling, het catastrofale afvalbeheer en de extreme hittegolven. Hoewel het in absolute termen de derde grootste broeikasgasuitstoter ter wereld is, blijft de uitstoot per hoofd van de bevolking laag en heeft het aanzienlijke toezeggingen gedaan voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Deze combinatie resulteert in een traject dat beter aansluit bij een scenario met een lage opwarming van de aarde. Iceberg Data Lab is echter voorzichtig over de resultaten voor sommige landen omdat niet overal betrouwbare cijfers beschikbaar zijn.
Olieproducenten zijn klimaatvervuilers
Olieproducenten blijken aanzienlijk klimaatvervuilers dan hebben we het over landen zoals Qatar, Koeweit, Bahrein, Saoedi-Arabië en Rusland. In die landen zou de opwarming afkoersen op +6°C (verondersteld dat de hele wereld het uitstootscenario van die landen volgde; as). Dat heeft alles te maken met de overheersende positie van fossiele brandstoffen in hun hun economie. Ook hun energiesystemen zijn vaak zeer koolstofintensief.
Het klimaatbeleid, als dat zo al genoemd mag worden, in deze regio’s richt zich vaak op efficiëntieverbeteringen in plaats van een rigoureuze overgang naar de beëindiging van het gebruik van fossiele brandstoffen. Daardoor blijven hun huidige ontwikkelingen ver verwijderd van de uitstootverlagingen die nodig zijn om de opwarming van de aarde te beperken.
Europa is aardig van start gegaan, maar inmiddels is onder invloed van de verrechtsing van het Europarlement na de verkiezingen vorig jaar de EU op de rem gaan staan. Haye: “De resultaten van Europa liggen ergens tussenin. Veel EU-landen lijken beter te presteren dan economieën die afhankelijk zijn van olie en gas, met scenario’s die over het algemeen tussen de 2°C en 4°C liggen.”
Dus ook de EU ligt inmiddels niet op schema om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen. In werkelijkheid is een groot deel van de Europese CO2-voetafdruk gekoppeld aan ingevoerde goederen, wat betekent dat sommige emissies in feite worden ‘uitgevoerd’ naar de landen die de in Europa geconsumeerde materialen en producten produceren. Daardoor blijft de algehele klimaatvoetafdruk aanzienlijk.
Volgens het Iceberg Data Lab verwezenlijken lage-emissie-economieën (vaak ook lagelonenlanden) en landen die investeren in hernieuwbare energie betere resultaten halen, terwijl landen die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen grotendeels (ver) buiten de klimaatdoelstellingen vallen, maar het grootste probleem is dat maar relatief weinig landen die enorme hoeveelheden broeikasgassen hebben veroorzaakt. Dan hebben we het over de VS en landen in Europa, waar de klimaatinspanningen op een (veel) te laag pitje staan.
Bron: Futura-Sciences