Thierry Ripoll (afb: cafephilo.fr)

Thierry Ripoll, hoogleraar cognitieve psychologie aan de universiteit van Aix-Marseille, denkt dat er een ‘antropologische omwenteling’ zou moeten plaatsvinden om de klimaatcrisis de baas te worden. Als we met een beperkt aantal mensen op een afgelegen eiland zouden zijn aangespoeld, zouden we wel begrijpen dat een waterrantsoen noodzakelijk is voor de overleving van de bewoners, maar door de vele bomen in het bos overzien we de situatie slecht/niet en accepteren de wereldwijde ongelijkheid, betoogt hij. Dat klinkt pessimistisch.
Volgens Ripoll maken de kenmerken van de menselijke psyche (geest) het mogelijk dat we aanvaarden dat sommige mensen meer verbruiken dan anderen. Dat schijnt dan iets met grote getallen te maken hebben die voor mensen ‘onnavoelbaar’ zijn. Als we met een overzichtelijk aantal mensen op een onbewoond eiland zouden zijn aangespoeld dan zouden we de billijkheid inzien van een waterrantsoenering met voor eenieder een gelijk rantsoen, zegt Ripoll, maar dat overzicht verdwijnt als het over honderdduizenden laat staan miljarden mensen gaat. Dan lijkt het een ver-van-mijn-bed-show geworden. De drenkelingen zouden het ook niet pikken als de enkele rijken onder hen een grotere portie zouden opeisen/kopen (???as).
Bij de klimaatproblemen gaat het echter niet om een paar liter water per dag maar om miljarden tonnen onzichtbaar en onwaarneembaar (want reukloos) gas dat ook nog eens als niet-giftig wordt beschouwd (we ademen het zelfs uit en planten nemen het op). Datzelfde geldt voor verschillen in verbruik.
Ripoll wijst ook op wat hij noemt de ‘systeemkracht’ van het door de meeste landen in de wereld gehanteerde kapitalisme. Dat kent geen grenzen. Dat systeem streeft naar winstmaximalisering en de ‘economie’ moet altijd groeien. Die vrijheid van verbruik inperken zou volgens hem tot instorting van het systeem leiden.

We zouden ons, gewend als we zijn aan dat kapitalistische systeem, zelfs geen beperking kunnen voorstellen, stelt de Franse hoogleraar. Zo makkelijk als handhaving van inperking (bewaking van de grenzen) op dat (voorheen) onbewoonde eiland is, zo moeilijk is dat op wereldschaal.

Op de een of andere manier accepteert de mensheid ongelijkheid. Ripoll haalt daarbij een artikel uit Nature aan waarin de auteurs beweren dat de mensen eerlijke ongelijkheid prefereren boven oneerlijke gelijkheid.

Recht op verbruik

Volgens Ripoll zit er niks anders op als we de strijd tegen de klimaatcrisis willen winnen, dat we het ‘recht op verbruik’ zullen moeten inperken. Dat, hoop ik (=as) tenminste, geldt natuurlijk vooral voor dat deel van de wereldbevolking die te veel verbruikt.

Dat is dan die grote omwenteling waar het in de kop over gaat, de enige mogelijkheid volgens Ripoll om de klimaatcrisis te overwinnen. Recht op (over)consumptie op basis van ‘verdiensten’ (meritocratie) heeft daarin geen plaats, vindt Ripoll.

Bron: Le Monde