Noodzakelijk?
Er zijn nogal wat menden (inclusief media) die denken dat het terugdringen. van de broeikasgas-uitstoot het klimaatprobleem oplost. Verre van dat. Zo dreigt het bestrijden van de dreigende klimaat-ontwrichting de nu al grote ongelijkheid nog verder aan te wakkeren. Belast de uitstoot van ‘luxe’ meer dan van noodzakelijk energieverbruik. Als je dat doet zouden we 75% van de vermindering bereiken die volgens het Klimaatakkoord nodig is om de aardopwarming onder de 2°C te houden (in 2050, staat er in het persbericht, maar het gaat om 2100; as), stellen de onderzoekers en je vergroot de nu al grote kloof tussen arm en rijk niet nog verder.
Het mooie van de ‘coronacrisis’ is dat er opeens sprake was van essentiële bedrijven en winkels. De rest is franje, zou je kunnen zeggen. Hoeveel broeikasgassen stoten Formule 1-wagens uit tijdens een Grand Prix? Essentieel zou dan het verwarmen van je huis zijn. Maak dat nutteloos rondjes rijden van Formule 1-wagens stervensduur en ‘straf’ die verwarmer een stuk milder. Zoiets.
Econoom Yannick Oswald van de universiteit van Leeds stelt dat er een grote onrechtvaardigheid is bij het belasten van energieverbruik. “Er zijn basale behoeftes en er is luxe, maar dat is toch nu toe nog niet in beleid vertaald”, zegt hij. “In dit onderzoek testen we beleid dat daarop gebaseerd is voor het eerst.”
Verschillende landen hanteren een kooldioxideprijs. Daarbij wordt de totale uitstoot per volume-eenheid gelijk belast of naar gelang de toepassing zoals verwarming of brandstof. Uit recent onderzoek is echter gebleken dat die aanpak de laagstbetaalden het zwaarst treft, terwijl die niet leidt tot aanzienlijke vermindering van de uitstoot.
Om het idee te toetsen luxe(re) bezigheden en producten zwaarder te belasten dan noodzakelijker (wat bij btw in Nederland en andere landen al gemeengoed is), maakten de onderzoekers een rekenmodel op basis van de koolstofvoetafdruk van huishoudens in 88 landen. Voor elk land bepaalden ze een koolstofbelastingtarief voor verschillende typen producten en activiteiten. Uitgaven die voor de laagstbetaalden het grootste deel van hun budget uitmaakten werden minder belast dan die welke voor de rijkeren een groot deel van hun budget uitmaakten. Zo werden vakantiereizen zwaarder belast dan verwarming.
Ze lieten het rekenmodel berekenen wat de uitkomsten zouden zijn als ze een uniforme koolstofbelasting toepasten en als ze die belasting varieerden naar luxe. In het eerste geval kwam 37% van de belasting van luxeproducten en -activiteiten, in het tweede geval 52% (het lijkt me dat dat sterk afhankelijk is van de ‘progressiviteit’ van die belasting; as). Het bleek dat de ‘luxebenadering’ de terugdringing van de broeikasgasuitstoot iets beter was.
Eerlijker
De luxebenadering was in alle 88 bekeken landen het eerlijkst, maar volgens de onderzoekers zou de uniforme belasting in armere landen ook eerlijk (=rechtvaardig) kunnen zijn. Zo zouden in Zuid-Afrika de laagste inkomens veel minder uitgeven aan brandstof en verwarming dan de hoge inkomens (???;as). Dan zou een uniform tarief vooral de hoge inkomens treffen. De luxebelasting is het rechtvaardigst in de rijke landen. Overigens beschouwen de onderzoekers autorijden in de VS als ‘moeilijk te vermijden activiteit’ (dus essentieel), wat natuurlijk grote onzin is.
De onderzoekers denken dat deze (hun) aanpak lastig te verwezenlijken is aangezien de hoge inkomens handzamer methoden en instrumenten in handen hebben om die te dwarsbomen (zie recente artikelen over het verwateren van EU-wetsvoorstellen onder druk van bedrijven). Oswald: “Ondank de beperkingen van het rekenmodel is de belangrijkste les dat je bij klimaatbeleid rekening moet houden met de doelen van het (energie-; as)verbruik. Dat verhoogt de rechtvaardigheid bijna automatisch.”
Bron: Science Daily