De breedtegraden

Bossen, vooral tropische, slaan veel kooldioxide op. Daardoor hebben ze een afkoelend effect, maar ook door, bijvoorbeeld, de verdamping van water via hun bladeren. Zonder die koelende werking van bossen zou de gemiddelde temperatuur op aarde 1°C hoger zijn dan de 1,1°C die die nu al ligt boven het voorindustriële tijdperk, zo stellen onderzoeksters.
Bossen beïnvloeden het klimaat op verschillende manieren. De bekendste manier is het opnemen van kooldioxide voor hun stofwisseling. “Bossen zijn niet alleen koolstofsponzen”, zegt Deborah Lawrence van de universiteit van Virginia. “Hun biofyische structuur wisselwerkt ook met de atmosfeer en koelt daardoor de aarde op andere wijzen.”
Zo weerkaatsen bladeren het zonlicht weer de atmosfeer in maar helpt ook hun waterhuishouding mee aan het koeleffect. Voor het verdampen van water gebruiken bomen warmte uit hun omgeving. Dan produceren ze ook nog vluchtige stoffen die effecten hebben op het klimaat.
Lawrence en collega’s wilden alle klimaateffecten van bomen (bossen) onderzoeken en berekenen welk effect die op de temperatuur hebben. Daarvoor verzamelden ze zo veel mogelijk gegevens over de biofysische en kooldioxide-opnemende vermogens van bossen over de hele wereld.

Ze vonden dat tussen 50° NB en 50° ZB (Amsterdam ligt op 52,37° NB, Brussel op 50,85°) de bossen per saldo een koelend effect hebben van 1°C. Eenderde daarvan zou toe te schrijven zijn aan biofysische verschijnselen. Verder naar het noorden en zuiden ontdekten de onderzoeksters dat een aanzienlijk ontbossing zou leiden tot een afkoeling doordat sneeuw en ijs meer zonlicht weerkaatsen dan bossen.

Lawrence denkt niet dat dat gauw zal gebeuren (die ontbossing geldt vooral boven 50° NB, onder de 50° ZB ligt alleen het puntje van Zuid-Amerika en Antarctica). “Die bossen zijn ook om andere redenen belangrijk zoals bij het verminderen van de kans op extreem weer.” De onderzoeksters zagen dat bossen op lokaal niveau wezenlijk zijn voor het verminderen van de effecten van extreme hitte, van droogte, van stormen en overstromingen.

Aanpasmiddelen

“We moeten de bossen beschermen, maar we hebben ze ook nodig als aanpasmiddelen. Zonder bomen zou het nu al een stuk warmer zijn en een stuk miserabeler”, zegt de onderzoekster. Volgens Pep Canadell van het wereldkoolstofproject, die niet aan het onderzoek heeft deelgenomen, zijn de resultaten van dit onderzoek opmerkelijk. “Onze aandacht is nu vooral gericht op de broeikasgassen, terwijl de biofysische veranderingen ook belangrijk zijn voor het klimaat.”

Bron: New Scientist