De historische broeikasgasuitstoot van de verschillende wereldregio’s (MENA=Middenoosten en Noord-Afrika) (afb: uit WIL-rapport)
Dat rijke mensen veel schadelijker zijn voor het welzijn van de wereld was al langer bekend. Een organisatie die zich bezighoudt met de ongelijkheid heeft voor zijn jaarverslag becijferd dat in 2022 de 80 miljoen rijksten in de wereld verpestender voor het klimaat zijn dan de 4 miljard armsten (17% van de wereldbroeikasgasuitstoot tegen 12%). Het zou een extra argument vormen om die 1% daar stevig voor te laten betalen.
Het is op de wereld zeer ongelijk verdeeld verzuchten de opstellers van het verslag (pdf-bestand) van het wereldongelijkheidslab (WIL) in hun voorwoord. Dat is zo op vele terreinen zoals voedselvoorziening, leefomstandigheden zo, maar ook op het gebied van de klimaatverstoring. De veroorzakers van die crisis zijn de, inmiddels, zo’n 800 miljoen rijksten die vooral in het noorden van de aardbol leven. De rest van de wereld leeft zuidelijker en heeft het meeste last van de aardopwarming.
“Ons rapport toont duidelijk aan dat ook op klimaatgebied een grote ongelijkheid heerst; ongelijkheid van uitstoot, van schade door de opwarming en van vermogen om te handelen en dat de rijke wereld te weinig bijdraagt aan de oplossing van de klimaatcrisis”, zegt econoom Lucas Chanchel, met de bekende Franse econoom Thomas Piketty directielid va WIL. “Het gaat er niet om de rijken de schuld te geven en de armen vrij te pleiten, maar het gaat om beter te begrijpen welke groepen de winnaars en welke verliezers zullen zijn.”
Zo’n 800 miljoen mensen zijn verantwoordelijk voor bijna de helft (48%) van de broeikasgasuitstoot, de 80 miljoen rijksten daarvan voor 17%. De armste 4 miljard zijn verantwoordelijk voor 12% van de werelduitstoot. Die 80 miljoen zijn ook verantwoordelijk voor een kwart van de uitstootstijging tussen 1990 en 2019.
Je kunt ook allerlei rekensommetjes maken over de uitstoot per hoofd in de verschillende inkomensgroepen. De 1% rijksten komen gemiddeld op 101 ton per persoon per jaar aan CO2-equivalenten, de 10% rijksten op gemiddeld 29 ton, de volgende 40% qua inkomen op 6 ton en de 4 miljard armsten op gemiddeld 1,4 ton. Die uitstoot per hoofd zou teruggebracht moeten worden naar 1,9 ton in 2050, is het verhaal om de aardopwarming deze eeuw onder de 1,5*C te houden. In feite zal de uitstoot negatief moeten worden om het teveel aan broeikasgassen uit de atmosfeer te halen en de kooldioxideconcentratie weer op voorindustriële waarden te laten uitkomen, maar gelukkig hebben we nog bomen.
Je ziet ook een schrikbarende ongelijkheid als je kijkt naar de hoeveelheid broeikasgassen die de diverse regio’s sedert pakweg 1850 de atmosfeer in hebben geslingerd. Noord-Amerika, met de VS ver voorop, is daar absolute koploper, ver voor China, waar nu zo’n vier keer meer mensen wonen, en nog veel meer voor India (nr 2 of nr 1 qua bevolkingsaantal).
De vervuiler betaalt niet
De vervuiler zou moeten betalen, maar die houdt nog steeds stevig de hand op de portemonnee. Betalen betekent niet meteen met geld over de brug komen, maar werk maken van de vermindering van de uitstoot en andere klimaatschadelijke activiteiten zoals het ondersteunen van de brandstofsector. 75% van de schadelijke gevolgen van de klimaatontwrichting vallen ten deel aan de armste helft van de wereldbevolking. Proost.
Volgens Chancel is het ook niet terecht om de middenklassen in de armere landen ervan te betichten dat ze de uitstoot nog verder opdrijven. Dat is volgens hem alleen maar een afschuiven van de verantwoordelijkheden. Het rijke deel is hoofdverantwoordelijke voor de nog steeds stijgende broeikasgasuitstoot.
Die schuld zou gedelgd moeten worden door de rijkeren extra te belasten, vinden de economen. De revenuën daaruit zouden in een klimaatfonds moeten worden gestopt om armere landen te helpen zich te weer te stellen tegen de gevolgen van de door de rijke landen veroorzaakte klimaatverandering.
Bron: Le Monde