Winst en verlies van bovengrondse biomassa in Afrika (afb: Heiko Baltzer et al./Scientific Reports)
De Afrikaanse bossen, ooit belangrijke bondgenoten in de strijd tegen kli-maatverandering, zijn veranderd van een koolstofput in een koolstofbron, stellen onderzoekers op basis van nieuw onderzoek.
Deze alarmerende verschuiving, die na 2010 plaatsvond, onderstreept de dringende noodzaak van krachtiger wereldwijde actie om bossen te beschermen, een belangrijk aandachtspunt van de COP30-klimaattop die vorige week in Brazilië werd afgesloten.
Met behulp van satellietgegevens en kunstmatige intelligentie volgden de onderzoekers meer dan tien jaar lang veranderingen in de bovengrondse bosbiomassa, de hoeveelheid koolstof die in bomen en houtachtige vegetatie is opgeslagen. Ze ontdekten dat Afrika tussen 2007 en 2010 weliswaar koolstof heeft gewonnen, maar dat wijdverbreid bosverlies in tropische regenwouden sindsdien de overhand heeft gekregen.
Tussen 2010 en 2017 verloor het continent ongeveer 106 miljard kilo bosbiomassa per jaar. De verliezen concentreren zich in vochtige tropische loofbossen in landen zoals de Democratische Republiek Congo, Madagaskar en delen van West-Afrika, als gevolg van ontbossing en bosachteruitgang. De toename in savannegebieden door de groei van struiken is niet voldoende geweest om de verliezen te compenseren.
Hoofdauteur Heiko Balzter van de universiteit van Leicester vindt dat alarmerend: “Als de Afrikaanse bossen geen koolstof meer absorberen, betekent dit dat andere regio’s en de wereld als geheel de uitstoot van broeikasgassen nog verder moeten verminderen om binnen de 2°C-doelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs te blijven en katastrofale klimaatverandering te voorkomen. De klimaatfinanciering voor de Tropical Forests Forever Facility (TFFF) moet snel worden opgeschaald om de wereldwijde ontbossing definitief een halt toe te roepen.”
Het onderzoek is gebaseerd op gegevens van NASA’s ruimtelaserinstrument GEDI en de Japanse ALOS-radarsatellieten, in ‘samenwerking’ met kunstmatige intelligentie en duizenden bosmetingen op de grond. Het resultaat zou de gedetailleerdste kaart tot nu toe zijn van biomassaveranderingen op het Afrikaanse continent, die een decennium bestrijkt, met een resolutie die fijn genoeg is om ook lokale ontbossingspatronen vast te leggen.
De bevindingen komen op het moment dat het COP30-voorzitterschap de nieuwe TFFF aankondigde, die miljarden wil mobiliseren voor klimaatfinanciering. Het zou beboste landen betalen om hun tropische bossen onaangeroerd te laten. De resultaten tonen aan dat de wereld zonder dringende actie om bosverlies te stoppen, het risico loopt een van haar belangrijkste natuurlijke koolstofbuffers te verliezen.
“Sterker bosbeheer, handhaving tegen illegale houtkap en grootschalige herstelprogramma’s zoals AFR100, dat tot doel heeft 100 miljoen hectare Afrikaans landschap te herstellen tegen 2030, kunnen een enorm verschil maken in het terugdraaien van de aangerichte schade”, medeondeerzoeker Nezha Acil van de universiteit van Leicester.
“Als de Afrikaanse bossen een blijvende koolstofbron worden, zullen wereldwijde klimaatdoelen veel moeilijker te bereiken zijn”, zegt medeauteur Pedro Rodríguez-Veiga. “Overheden, de private sector en ngo’s moeten samenwerken om initiatieven te financieren en te ondersteunen die onze bossen beschermen en verbeteren.”
Bron: phys.org