Het Cerradogebied in Brazilië (afb: WikiMedia Commons)

Nieuwe bomen aanplanten als een manier om meer kooldioxide uit de lucht te halen lijkt een prima klimaatmaatregel, maar onderzoekers vrezen dat daardoor de biodiversiteit in tropische regenwouden en andere natuurfuncties worden aangetast terwijl die nieuwe boomaanplant weinig extra’s op zou leveren. Het zou volgens hen beter zijn de bestaande natuur te beschermen en ecosystemen te herstellen.
“Ondanks het brede scala aan functies van tropische ecosystemen heeft de mensheid de waarde ervan teruggebracht tot een factor: de koolstof”, stellen de auteurs rond Jesús Aguirre-Gutiérrez van de universiteit van Oxford. “Het huidige en nieuwe beleid zou geen achteruitgang moeten aanvaarden van ecosystemen door de aanplant van bomen met een bekrompen kijk op de afvang van koolstof.”
Tropische ecosystemen bestaan uit bossen, graslanden en savannes. Dat zijn aantrekkelijke plaatsen voor boomaanplant, aangezien die daar snel groeien en dus veel kooldioxide nodig hebben, is dan de gedachte. Hoewel dat soms betekent dat achteruitgegaan land wordt herbebost, gebeurt dat maar al te vaak in volstrekt gezonde bossen en in voorheen onbeboste gebieden zoals graslanden, stellen de onderzoekers.
Er wordt vaak vanuit gegaan dat herbebossing goed is voor de biodiversiteit en ook sociaaleconomische voordelen heeft, stellen ze, maar dat is vaak niet zo. Tropische ecosystemen zijn heel divers en ze vervullen een veelheid aan ecologische functies zoals het handhaven van de waterkwaliteit, bodemgezondheid en kruisbestuiving. Kooldioxideafvangers, de nieuwe boomaanplant, vormen vaak een monocultuur en bestaan hooguit uit vijf boomsoorten: teak, mahonie, ceder, zilvereik en de zwarte acacia.

Die boomsoorten zijn te gelde te maken, maar helpen niet om de biodiversiteit te vergroten, stellen de onderzoekers. Zo heeft in de Cerradosavanne in Brazilië de aanplant het bebost deel met 40% verhoogd, maar is de diversiteit van planten en mieren met 30% gedaald. Die aanplanten kunnen zelfs ook direct leiden tot verslechtering van de ecosystemen door vermindering van de waterdoorstroming, verdwijnen van het grondwater en verzuring van de bodem.

Beperkt effect

Kortom die weinig diverse boomaanplant heeft slechts een beperkt effect op de koolstofafvang, stellen de onderzoekers, en veel kwalijke bijwerkingen. Volgens hen komt die aanpak neer op verarming van de biodiversiteit met een minimale opbrengst (aan kooldioxideafvang). Er zou een hoeveelheid bos bij moeten komen ter grootte van de VS, het VK, China en Rusland om de broeikasgasuitstoot van een jaar op die manier weg te werken, berekenden ze.

De huidige tropische graslanden en savannes nemen al ruimhartige kooldioxide op, ook en vooral onder de grond. Die boomaanplantingen slaan vooral koolstof boven de grond op. Ondergrondse koolstofopslag is minder gevoelig voor verstoringen door, bijvoorbeeld, droogte en brand.
Geld is volgens de onderzoekers de drijfveer voor die aanplantingen en niet de ecologie. Het overbenadrukken van de voordelen daarvan kan een excuus zijn om de bescherming van gezonde ecosystemen te verwaarlozen en dat is slecht voor de biodiversiteit en de natuurfuncties. In plaats van zich richten op commerciegedreven aanplant van bomen zou de aandacht vooral moeten worden gericht op de bescherming van gezonde ecosystemen, stellen de onderzoekers.

Bron: Science Daily