De CO2-concentratie in de atmosfeer is sedert de eerste meting in 1958 met bijna een eenderde gestegen (van 313 tot 415 delen per miljoen in 2021). Die groei is vrijwel geheel veroorzaakt door de mens. Nog steeds neemt die concentratie toe. In 2020 werd in het observatorium op Hawaii 413 dpm gemeten. Ondanks de grote weerzin van veel landen en bedrijven lijkt er toch iets ten goede te keren, stelt het Duitse blad Der Spiegel. Is dat zo? Ligt de aandacht niet te veel op het terugdringen van de broeikasgassenuitstoot?
De mens is een waardeloze milieu- en klimaatbeschermer (als dat al een woord is). We weten al ruim dertig jaar maar zeker sedert het sluiten van het Kyotoprotocol in 1997 dat de mens het klimaat op aarde aan het verkloten is en nog steeds aarzelen veel overheden om drastisch in te grijpen (om het over de olieindustriee maar helemaal niet te hebben).
Het vervelende is dat de gemiddelde temperatuur vergeleken met het voorindustriële tijdperk als met zo’n 1,1 tot 1,2°C is toegenomen. Volgens sommige deskundigen zullen we met een jaar of vier de 1,5°C overschrijden, de temperatuurverhoging die we nog ‘acceptabel’ vinden en die in 2015 bij het klimaatakkoord nog als nastrevenswaardig doel werd gekozen (om daaronder te blijven, bedoel ik; as). Dat zal hoogstwaarschijnlijk niet lukken.
Maar anders dan voor de jaren 80 zien we nu al verschillende vervelende gevolgen van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Stijgende temperaturen, smeltende ijskappen zowel in hooggebergten als op de polen, overstromingen, droogtes en massale natuurbranden (terwijl de natuur toch al zo wordt verinneweerd door de mens).
De klimaatverandering dreigt een klimaatontwrichting te worden (zoals de Britse krant the Guardian die verandering inmiddels al betitelt). Toch schijnt er iets te veranderen, nadat tientallen jaren vrijwel niets werd gedaan. Dat vindt de Britse voorzitter van de COP26 in Glasgow Alok Sharma, maar ook klimaatonderzoekers.
Zo kreeg Duitsland dit jaar een verscherpte klimaatwet waardoor de broeikasgasuitstoot ‘al’ in 2045 netto nul wordt (moet worden) en heeft het land voor het eerst een klimaatministerie. Shell moest (voorlopig?) bakzeil halen in een proces dat werd aangespannen door Milieudefensie over de broeikasgasdoelstellingen van het bedrijf. In de EU wordt het niet alom geprezen groene akkoord omgezet in concrete regelgeving. De VS hebben zich onder Biden weer bekeerd tot de strijd tegen klimaatverandering. In Glasgow zou wat bereikt zijn.
Fixatie op broeikasgassen
Dat is natuurlijk heel aardig, maar wat telt is het resultaat en dat wijst op een nog steeds groeiende broeikasgasconcentratie in de atmosfeer. Bovendien zijn de klimaatacties momenteel te veel (zo niet alleen) gefixeerd op het terugdringen van de broeikasgassen, met kooldioxide als ‘hoofdschuldige’. Terugdringen daarvan is noodzakelijk, maar het lijkt wel alsof veel mensen vergeten zijn waar die broeikasgasuitstoot een gevolg is: van de gigantische overconsumptie in de rijke landen. Daar is het economische model dat heden ten dage wereldwijd gehanteerd wordt mede schuldig aan. Kapitalistische bedrijven streven naar winstmaximalisering en dat staat in scherp contrast met de noodzaak te consuminderen.
We gebruiken te veel energie (dan praat ik over de rijke landen), te veel grondstoffen, we gooien te veel eten weg, we vliegen te veel, we verplaatsen ons op een energie-, grondstof- en ruimteverspillende wijze. Illustratief (vind ik; as) is dat er in de wereld 1,2 miljard mensen te dik zijn en 800 miljoen mensen te weinig te eten krijgen. De aardopwarming is teweeggebracht door een relatief klein deel van de wereldbevolking.
Door armere landen die weinig tot niks hebben bijgedragen aan de klimaatverandering wordt dan ook terecht gepleit voor klimaatrechtvaardigheid. De vervuiler/aardopwarmingsveroorzaker moet over de brug komen maar in Glasgow hebben we gezien dat die daar niet al te veel trek in hebben. Bovendien zal er iets gedaan moeten worden aan het kapitalistische systeem dat overal op de wereld, ook in het zogenaamd communistische China, wordt gehanteerd.
Kernenergie
Dat zijn belangrijke thema’s die nieuwe ecologische rampen moeten voorkomen, maar dat gebeurt niet. Rutte en Macron zien kernenergie als broeikasgasvrij alternatief, maar dat lijkt in de eerste plaats ingegeven door het idee dat we door kunnen gaan met onze oude manier van leven. Dat er aan kernenergie wat andere nare aspecten kleven doet dan kennelijk niet ter zake. Als we, en dan heb ik het vooral over de mensen in de rijke landen, er geen rekening mee houden dat we zijn gehouden aan de limieten die de aarde ons stelt dan zullen we onvermijdelijk afstormen op de volgende katastrofe (grondstofuitputting, massale hongersnood). We zijn ons kennelijk niet bewust dat we onze woonstee onbewoonbaar aan het maken zijn…
Bron: der Spiegel