Met gerichte maatregelen kan het kunststofafval met 65% verminderd worden (afb: Leibnitz-HKI)
Het Hans Knöll-instituut voor Natuurproduct-onderzoek en infectiebiologie (Leibniz-HKI) is met hulp van buiten eens gaan uitzoeken waar het zijn klimaat- en milieurapport kan verbeteren. De nadruk ligt op het vermijden van (vooral kunststof)afval, het verminderen van de kooldioxideuitstoot en het besparen van energie.
Het Leibniz-HKI zet zich in voor duurzaam onderzoek en ontwikkelt een concept om werkprocessen in de wetenschap en administratie efficiënter te maken. Om de uitdagingen van de klimaatcrisis het hoofd te bieden, is het ook belangrijk dat onderzoeksinstituten bijdragen aan milieu- en klimaatvriendelijk onderzoek, zonder afbreuk te doen aan de wetenschappelijke kwaliteit. Daarom ontwikkelt het Leibniz-HKI momenteel een duurzaamheidsplan.
Inmiddels zij al verschillende maatregelen doorgevoerd, zoals de installatie van ventilatiesystemen met efficiënte warmteterugwinning of het benutten van restwarmte uit serverruimtes. In 2022 werd een fotovoltaïsch systeem geïnstalleerd in het biotechcentrum, werd het gasverbruik verminderd en werden de vriezertemperaturen waar mogelijk verhoogd van -80 °C naar -70 °C.
Omdat duurzaamheid begint bij de praktijk in het laboratorium, heeft het Leibniz-HKI de hulp ingeroepen van expert Patrick Penndorf. De biochemicus is sinds 2022 wereldwijd actief in duurzaamheidsadvies en richt zich op de integratie van duurzame praktijken in wetenschappelijke processen. Hij streeft naar langetermijnoplossingen die niet alleen ecologische, maar ook wetenschappelijke en economische voordelen opleveren voor laboratoria.
Patrick Penndorf is ervan overtuigd dat de ecologische voetafdruk in onderzoek aanzienlijk kan worden verkleind: “Duurzaamheid in de wetenschap betekent veel meer dan alleen milieuvriendelijkheid. Het gaat om het optimaliseren van wetenschappelijke processen, betere datakwaliteit, efficiëntere processen en tijd- en kostenbesparing. Alleen datgene wat de wetenschap zelf beschermt en verbetert, is echt duurzaam.”
Microbiologisch en infectiebiologisch onderzoek stelt hoge eisen aan verbruiksartikelen en de steriele omstandigheden in laboratoria produceren grote hoeveelheden kunststofproducten voor eenmalig gebruik, dat vaak niet herbruikbaar is. Het doel op lange termijn is om deze processen op een grondstofbesparende en milieuvriendelijke manier te herontwerpen, zonder afbreuk te doen aan de wetenschappelijke kwaliteit, en rekening houdend met de behoeften van onderzoekers.
65% minder kunststofafval
Eenvoudige aanpassingen kunnen tot 65% van het kunststofafval verminderen. Penndorf onderzoekt samen met wetenschappers van het Leibniz-HKI de afzonderlijke experimentele stappen, geeft concrete tips voor duurzamer werken en moedigt actieve uitwisseling van ervaringen aan.
Er zijn talloze andere manieren om de duurzaamheid in het dagelijkse laboratoriumleven te vergroten: het optimaliseren van instrumentinstellingen kan energie besparen en processen efficiënter maken. Herziene protocollen, bijvoorbeeld voor de hoeveelheid oplosmiddelen, verminderen het verbruik zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit. Structurele maatregelen zoals energieplannen en onderlinge communicatie bevorderen een gedeelde instelling.
Administratieve processen kunnen ook duurzamer worden ontworpen. Het Leibniz-HKI heeft een compensatiefonds voor vluchten opgericht om noodzakelijke vluchten voor zakelijke doeleinden te compenseren. De middelen worden geherinvesteerd in aankopen die gericht zijn op het bereiken van een positievere CO2-voetafdruk. Het verminderen van het energieverbruik en de CO2-uitstoot zal ook een rol spelen bij toekomstige renovaties van bestaande gebouwen, in het belang van historisch behoud. Met de ontwikkeling van dit concept heeft het instituut de eerste stappen gezet op de lange weg naar meer bewustzijn rond duurzaamheid in onderzoek.
“Het uitvoeren van duurzaam en milieuvriendelijk onderzoek en werk is zowel een proces als een uitdaging. We nemen deze taken graag op ons, omdat ze een blijvende bijdrage leveren aan een positieve klimaatverandering. Als Leibnizinstituut willen we hieraan bijdragen en het goede voorbeeld geven”, aldus Axel Brakhage, directeur van het Leibniz-HKI.
Bron: idw-online.de