Zowel op de polen als in de bergen smelt het ijs door de opwarming van de aarde steeds. Het zeeijsoppervlak ligt op een historisch laag niveau en ook de gletsjers krimpen wereldwijd in hoog tempo. Mede daardoor krimpen de zoetwater-voorraden, terwijl de zeespiegel stijgt.
Het ziet er niet goed uit met het ijs op deze aarde, concluderen onderzoekers van de GlamBIE-groep.Sinds 2000 hebben gletsjers regionaal tussen de 2% en 39% van hun ijs verloren en wereldwijd ongeveer 5%. Het verlies aan gletsjermassa is ongeveer 18% groter dan het verlies van de Groenlandse ijskap en meer dan twee keer zo groot als het verlies van de Antarctische ijskap.
Wereldwijd zijn er momenteel ongeveer 275 000 gletsjers die enorme hoeveelheden zoet water opslaan. Die zoetwateropslag neemt steeds verder af. Sinds de eeuwwisseling hebben gletsjers over de hele wereld – dat wil zeggen ijsmassa’s op land, exclusief de ijskappen van Groenland en Antarctica – jaarlijks ongeveer 273 miljard ton ijs verloren. Dit komt overeen met ongeveer vijf en een half keer het volume van het Bodenmeer.
Gedurende een groot deel van de geschiedenis van de aarde waren het Noordpool- en Zuidpoolgebied ijsvrij. In feite leven wij mensen in een ‘koude’ periode van het aardse ‘leven’. “De belangrijke gevolgtrekking hiervan is dat de natuurlijke klimaatregulering van de aarde een warme, CO₂-rijke wereld zonder ijskappen lijkt te begunstigen, niet de gedeeltelijk vergletsjerde, relatief CO₂-arme wereld die we vandaag de dag kennen”, stelt Benjamin Mills, hoogleraar evolutie van het aardsysteem van de universiteit van Leeds.
Dat zal ons helpen om periodes van wereldwijde ijstijden, zoals de sneeuwbalwereld, te vermijden en het leven te laten floreren. In het licht van deze kennis zou je je natuurlijk kunnen afvragen waarom we ons dan zo’n zorgen zouden moeten maken over het smelten van de poolkappen.
Mills: “Er is een belangrijke boodschap die we hieruit kunnen halen, namelijk dat de huidige staat van onze aarde alleen door een gelukkig toeval is ontstaan. Als we de opwarming van de aarde te ver doorvoeren, is er geen garantie dat we ooit nog terug kunnen naar de (koelere; as) levensomstandigheden die we gewend zijn.”

“De huidige staat van de aarde, deels bedekt met ijs, is niet typerend voor de geschiedenis van onze planeet, maar onze maatschappij (=de mens; as) is ervan afhankelijk. We moeten er niet van uitgaan dat onze aarde zomaar als we stoppen met fossiele brandstoffen te stoken weer in een koude toestand terechtkomt, zoals in het pre-industriële tijdperk.”

Alarmsignalen

Er zijn inmiddels verschillende alarmsignalen op rood gesprongen. Zo zou de omvang van het pakijs tijdens het verblijf van de Homo ‘sapiens’ nog niet eerder zo klein zijn geweest als nu. Dat is het effect van warme lucht, even warme zeeën en ijsbrekende winden.
In het Noordpoolgebied is het zeeijs op het laagste niveau ooit gemeten door satellieten sedert de jaren ’70. Er is nu bijna 0,2 miljoen km² ijs minder dan het vorige laagterecord.

Antarctica vertoonde tot voor kort geruststellende tekenen van veerkracht, maar alles wijst er nu op dat die regio in een nieuw tijdperk is beland. Zonder de aardopwarming zou het recordlage zee-ijsniveau, bereikt in 2023, een gebeurtenis zijn die slechts eens in de tweeduizend jaar zou mogen voorkomen. Dit jaar staat dat laagterecord weer op het punt om gebroken te worden.

Je kunt natuurlijk denken: Vette mik, maar wat kan dat mij schelen. Het vervelende is alleen dat. smeltende ijskappen hebben een grote, directe invloed hebben op het wereldklimaat. IJs weerspiegelt de zonnestraling effectief en zorgt voor extra koelte. Volgens een artikel uit juni vorig jaar heeft het pakijs sinds de jaren ’80 al zo’n 14% van zijn koelvermogen verloren. IJs in het Noordpoolgebied en de warme golfstroom zorgen voor een ‘beschaafd’ klimaat in Noordwest-Europa.

Gletsjers

De onderzoeksgroep GlamBIE heeft nu (dus) een inventarisering gemaakt van de wereldwijd smeltende gletsjers in de periode 2000 tot en met 2023. “Drie jaar geleden hebben we al een eerste beoordeling van het massaverlies van gletsjers gepubliceerd”, stelt Fanny Brun van de universiteit van Grenoble Alpes.

Die beoordeling was gebaseerd op satellietmetingen met één enkele sensor. Dat zou genoeg zijn geweest om de smeltsnelheid van de gletsjers over een periode van 10 jaar te kunnen schatten. “We hadden toen al een versnelling opgemerkt in de periode van 2010 tot en met 2020 ten opzicht van die van 2000 tot 2010.”

Bronnen: Futura-Sciences, idw-online.de