De energieuitstoot in vier scenario’s: LED, laag energieverbruik; S1-A, duurzame ontwikkeling; S2-M, de middenweg; S5-R, de fossiele ‘oplossing’ (afb: UAB)
Het lijkt op een kryptogram, maar maatregelen en systemen die bedoeld zijn op de wereld van energiesystemen te voorzien die een lagere broeikasgasuitstoot kunnen hebben, kunnen paradoxaal genoeg juist leiden tot een grotere uitstoot, zo blijkt uit een onderzoek van de autonome universiteit van Barcelona. De gemiddelde uitstoot van die ‘lagekoolstofsystemen’ zou wel eens 195 miljard ton kooldioxide-equivalenten groot kunnen zijn, zo becijferden de onderzoekers Aljoša Slameršak, Giorgos Kallis en Daniel O’Brien; goed voor een aardopwarming van 0,1°C. Of hoe we van de regen in de drup terechtkomen.
Volgens de onderzoekers zouden de voordelen van dergelijke systemen volledig worden weggepoetst. Het zou een veel betere benadering zijn om energie te besparing, stellen ze. “Hoewel de literatuur van de IPCC (VN-klimaatforum; as) vele routes naar een opwarming van maximaal 1,5°C schetst, is het tot nu niet helder geweest over de emissies die aan die transities kleven en hoeveel er dan over blijft voor andere activiteiten zoals vervoer”, zegt Aljoša Slameršak. “Die emissies zijn aanzienlijk hoewel die klein zijn vergeleken bij de vermeden uitstoot van snelle klimaatacties over de lange termijn. Het grote probleem is niet het effect op het klimaat van die overgang, maar het effect van vrijwel niksdoen zoals nu.”
Koolstofarme energieovergang vereist grote investeringen, niet alleen in geld, maar ook in termen van techniek. De wereldeconomie is nog steeds verslaafd aan fossiel, waardoor die overgang op zich een aanzienlijke bron van klimaatvervuiling zal betekenen. De onderzoekers berekenen daarvoor een uitstoot van tussen de 70 en 395 gigaton CO2, zo’n twee tot twaalf keer de werelduitstoot in 2021.
Volgens Kallis geven niet alle overgangsscenario’s dezelfde uitkomst. Scenario’s met weinig energieverbruik en veel hernieuwbare energie zijn, uiteraard, veel rooskleuriger dan de zwarte scenario’s die voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van fossiele energie.
Overigens lijkt me dat daarin dan wel rekening gehouden moet worden met het verdringingseffect. Zo lang nog een groot deel van de stroom wordt opgewekt met fossiel zal het gebruikmaken van hernieuwbaar de zaak er niet veel beter op maken, want die groene energie kan dan niet gebruikt worden voor andere doeleinden. Kallis wijst er dan ook op dat energiebesparing veel effectiever is dan de overstap naar groene energie, hoe tegenstrijdig dat misschien ook moge klinken.
Rendementsverlaging
Overigens vonden de onderzoekers, anders dan in eerdere studies, dat de overgang naar koolstofarme opwekkingssystemen niet per se leidt tot lagere rendementen in de energievoorziening. Die rendementen nemen af in scenario’s die steunen op biobrandstoffen en fossiel (met koolstofafvang en -opslag), maar blijven gelijk of stijgen zelfs in scenario’s die steunen op vernieuwbare energie.
“Ons onderzoek toont dat het enige begaanbare pad om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen is verminderd energieverbruik. Blijvende groei is gladweg onverenigbaar met het doel van een veilig klimaat.”
Bron: Alpha Galileo