Zonnebloemen zijn snelgroeiende planten en leveren nog eetbare pitten op ook (afb: WikiMedia Commons)
Je gewoontes veranderen is erg lastig, zo blijkt uit het treurige verhaal over de manier waarop de wereld (lees: het rijke deel van de wereld) de klimaatcrisis aanpakt (of beter gezegd: niet aanpakt). Dus worden er allerlei soms volslagen bezopen ideeën geopperd om de klimaatverandering een halt toe te roepen: de techniek zou ons domme mensen moeten redden. ‘Klimaatplantages’ met snelgroeiende planten zijn niet eens zo’n heel slecht idee, maar kunnen niet leveren wat het VN-klimaatforum verwacht/hoopt, vonden onderzoeksters.
Terwijl oliemaatschappijen furore maken met megawinsten en hun winstgevende fossiele activiteiten nog steeds verder uitbreiden, wil het overheden, bedrijven en burgers in de rijke landen maar niet lukken de klimaatverstorende activiteiten en gewoontes om te buigen.
Alternatief voor het verminderen van klimaatverstorende activiteiten en gewoontes is het uit de lucht halen van broeikasgassen (met name CO2). Boomaanplant is daar natuurlijk prima voor, maar je kunt ook plantages aanleggen van planten die extra veel kooldioxide uit de lucht halen (want snel groeien). ‘Klimaatplantages’, dus.
Het VN-klimaatforum gaat ervan uit dat daarmee jaarlijks zo’n 11,3 miljard ton CO2 uit de lucht gehaald kan worden. Door bosaanplant komt daar dan nog eens 10,1 miljard bij, volgens het forum. Samen is dat minder dan de helft van de broeikasgasuitstoot die de mensheid jaarlijks de atmosfeer inblaast (53,8 miljard ton in 2022), maar toch niet onaanzienlijk.
Onderzoekesters rond Alexandra Deprez van het instituut voor duurzame ontwikkeling en internationale betrekkingen in Parijs hebben eens uitgerekend hoe realistisch die cijfers zijn. Daarbij maakten ze gebruik van uitkomsten van verschillende studies en keken ze naar de voor klimaatplantages en herbebossing beschikbare ruimte evenals naar het omzettingsrendement van biomassa en het resultaat valt niet mee.
29 miljoen km2
Uitgaande van de cijfers van het VN–klimaatforum zouden voor die klimaatplantages 29 miljoen km2 nodig zijn op 11,3 miljard ton uit de atmosfeer te halen. Dat is drie keer het oppervlak van de VS. “Het lijkt duidelijk dat dat moeilijk te verwezenlijken valt”, stelt medeonderzoeker Felix Creutzig van het klimaatinstituut MCC in Berlijn.
Zelfs als het zou lukken dan zou de schade hoogstwaarschijnlijk groter zijn dan de winst, stellen de onderzoeksters. Dergelijke gigantische plantages zouden de plantensoortenrijkdom vernietigen en ook leiden tot watertekorten. Bovendien, en dat is al een oud verhaal, zouden ze onze voedselvoorziening in de weg staan (tenzij die snelgroeiende planten voedergewassen zijn, natuurlijk; as).
Zoals gezegd is het idee van die klimaataanplant niet puur slecht, maar de bijdrage aan de vermindering van de broeikasgasconcentratie in de atmosfeer zal lager zijn dan het VN-klimaatforum verwachtte (hoopte?). Deprez en de haren houden het op een cijfer tussen de 0,7 en 2,8 miljard ton kooldioxide per jaar. Bij herbebossing komen de onderzoeksters op 3,8 miljard ton en dat scheelt toch wel een slok op een borrel.
We zullen toch echt onze klimaatverstorende gewoontes en activiteiten moeten afbouwen, om te beginnen bij het drastisch verminderen van het verbruik aan fossiele brandstoffen en door totale ombouw van de landbouw naar een veel duurzamere vorm. De onderzoeksters stellen dat cijfers die het VN-klimaatforum noemt voor overheden, bedrijven en burgers een ‘alibi’ vormen om niet alles op alles te zetten om een ook voor de mens fatale klimaatontwrichting te voorkomen.
Bron: bdw