De ‘lijst’ van vijftien aandachtsgebieden met betrekking tot (bescherming van) de biodiversiteit in de oceanen (afb: Nature)

De mens leert maar heel moeizaam. We worden steeds harder geconfronteerd met de gevolgen van, vriendelijk gezegd, ons ondoordachte handelen, maar gaan vervolgens weer enthousiast aan de gang met andere destructieve handelingen. De mensheid, althans die in de rijke landen, hebben het sprookje aangeklampt dat elektrische auto’s een (deel)oplossing zijn voor de klimaatcrisis die wij in het rijke deel van de wereld zelf hebben gecreëerd en dan blijkt dat we lithium nodig hebben. Die is ruim te vinden in oceanen, dus wat let ons? We vissen al langer die oceanen leeg, maar dieper zitten ook nog vissen. Ook natuurbranden blijken onverwachte negatieve gevolgen te hebben voor de oceanen. Uit de klimaatcrisis zouden we de dure boodschap kunnen destilleren dat we zuinig moeten zijn met de onze enige woonplaneet, maar die lijkt aan dovemansoren verspild, waarschuwen onderzoekers.
Een groep onderzoekers onder aanvoering van Moriaki Yashuhara van de universiteit van Hongkong heeft op basis van een analyse van recent oceaanonderzoek een lijst opgesteld van vijftien onderwerpen die volgens hen een belangrijke invloed hebben op de biodiversiteit in zeeën en oceanen in de komende vijf tot tien jaar. De meeste van die onderwerpen krijgen volgens de onderzoekers nauwelijks aandacht. Ze vinden dat we er maar beter vroeg bij kunnen zijn aangezien voorkomen beter is dan genezen zoals de klimaatcrisis ons (mede) leert.
Tot die invloedrijke ontwikkelingen rekenen ze ook de effecten van natuurbranden op de ecosystemen van de kustwateren en de dreigende ‘leegte’ rond de evenaar als de soorten zich daar verwijderen van het opwarmende water en de daardoor lager worden zuurstofconcentraties.
“Zee- en kustecosystemen hebben te maken met veel ontwikkelingen die we slecht herkennen en begrijpen”, zegt medeonderzoeker James Herbert-Read van de universiteit van Cambridge. “Elk daarvan kan invloed hebben op de biodiversiteit. Door die onderwerpen te benoemen kunnen we aangeven waar dingen moeten veranderen, zowel door die te volgen als in de politiek, om onze zee- en kustgebieden te beschermen.”
Verschillende thema’s op hun lijstje hebben te maken met grondstofwinning. Zo zijn er in de diepere zeelagen ‘brijnpoelen’ (delen met zeer zout water) met unieke ecosystemen en een verscheidenheid aan leven waar veel lithium te vinden is. Die zouden wel eens het ‘slachtoffer’ kunnen worden van de lithiumkoorts vanwege de groeiende vraag naar lithiumbatterijen.
Overbevissing is een al langer onderkend probleem, waar overigens nog steeds geen echte oplossingen voor bedacht of gevonden zijn. De onderzoekers denken dat gebrek aan vissen in het makkelijk bevisbare deel van de oceanen (de bovenste 200 m) zal leiden tot de vangst van zeeleven op grotere dieptes van 200 tot 1000 m. Die vissen zouden niet geschikt zijn voor menselijke consumptie maar kunnen wel dienen als voer voor vissen in viskwekerijen.

Grote problemen

“Er zijn gebieden waarvan we denken dat onmiddellijke veranderingen grote problemen kunnen voorkomen in de komende tien jaar, zoals overbevissing in de zone tussen de 200 en 1000 m diepte”, zegt medeonderzoekster Ann Thornton van de unversiteit van Cambridge. “Beperking hiervan zou niet alleen de overbevissing daar tegengaan maar ook de verstoring van de koolstofcyclus in de mesopelagische zone (die 200 toto 1000 m; as) verminderen. Die soorten vormen een soort pomp in de oceaan die koolstof uit de atmosfeer haalt.”

De onderzoekers vinden ook dat het belangrijk is welke gevolgen afbreekbare materialen hebben voor de oceanen. Sommige zouden giftiger kunnen zijn voor het oceaanleven dan kunststofafval, stellen ze. Herbert-Read: “Er wordt gewerkt om meer afbreekbare materialen in te zetten, maar we weten niet wat daarvan de gevolgen zijn voor de oceanen.”
Ook zou de voedingswaarde van het zeeleven afnemen door de klimaatverandering. Voor de mens belangrijke (gezonde) vetzuren zouden vooral aangemaakt worden door vissen in de koudere streken, maar dat zal veranderen bij de opwarming van de oceanen. Die opwarming zal zowel gevolgen hebben voor het zeeleven als voor de gezondheid van de mens, stellen de onderzoekers.
Niet alle gevolgen zijn negatief. Zo zouden nieuwe technieken kunnen worden ingezet om het zeeleven beter te kunnen beschermen, alhoewel die technieken eerst zullen moeten worden beoordeeld op hun effecten alvorens ze worden ingezet.

De VN heeft het huidige decennium uitgeroepen tot het decennium van oceaanonderzoek en duurzame ontwikkeling. De komende, vijftiende biodiversiteitsbijeenkomst (COP15) zal spijkers met koppen moeten slaan eind dit jaar. Het doel zal moeten zijn om het verlies aan biodiversiteit te vertragen en uiteindelijk om te draaien, maar de bijeenkomst in Bonn onlangs ter voorbereiding van COP15 was niet bijzonder hoopgevend.

Bron: Alpha Galileo

De vijftien onderwerpen
1. Gevolgen natuurbranden op kust- en zee-ecosystemen
2. Verduistering (???;as) van de kusten
3. Toenemende metaalvervuiling door verzuring van de oceanen
4. ‘Ontvolking’ (verdwijning van soorten) van oceanen rond de evenaar door aardopwarming
5. Verandering van de voedingswaarde van vis door klimaatverandering
6. Ongebruikte mogelijkheden van mariene collagenen (lijmstoffen) en hun invloed op zee-ecossystemen
7. Gevolgen van de uitbreiding van de handel in zwemblazen (???;as) voor vissen
8. Invloed van de visserij op mesopelagische (middeldiepe) soorten op de biologische ‘koolstofpomp’ van oceanen
9. Winning van lithium uit diepzee-pekelbaden (‘brijnpoelen’)
10.Overlapping van zeeactiviteiten
11. Drijvende zeesteden
12.Verontreiniging met sporenelementen als gevolg van de wereldwijde overgang op groene technologie
13.Nieuwe onderwatervolgsystemen om zeedieren te bestuderen
14.Zachte robotica voor marien onderzoek
15.Effecten van nieuwe biologisch afbreekbare materialen in het zeemilieu