Spitsbergen verloor in de zomer van 2024 1% van zijn ijs

IJsverlies Spitsbergen in zomer 2024

Het ijsverlies op Spitsbergen door een zes weken durende hittegolf in 2024 (afb: Thomas Vikhamar Schuler et al./PNAS)

Spitsbergen ligt ongeveer halverwege tussen het noordelijkste punt van Noorwegen en de Noordpool. Momenteel is ongeveer 60% van het oppervlak van Spitsbergen bedekt met gletsjers, maar deze gletsjers smelten snel. In de zomer van 2024 was er in Spitsbergen een recordbrekende hittegolf die meer gletsjers dan ooit tevoren deed smelten, waarmee het eiland in een klap van eenhonderdste deel van zijn ijs verloor. Lees verder

Zelfs de bodem van ijslaag op Groenland blijkt niet bevroren

IJslaag Groenland

Groenland verliest steeds sneller ijs. (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers rond Jade Bowling van de universiteit van Lancaster stellen bewijs gevonden te hebben voor “een destructieve manier” waarop smeltwater in Groenland wordt afgevoerd. Met behulp van meerdere satellietbronnen tonen ze aan dat een subglaciale vloed van 90 miljoen kubieke meter zich vanuit de bodem een weg omhoog baande, de ijskap scheurde en door het oppervlak brak.
Dit fenomeen werd veroorzaakt door de snelle afvoer van een subglaciaal meer en deed zich voor in een gebied waarvan was voorspeld dat de onderkant bevroren zou zijn. De resulterende vloed veroorzaakte een snelle vertraging van de stroomafwaarts gelegen gletsjer die in zee eindigt. Lees verder

Vulkanen actiever door wegsmeltend ijs (?)

Mocho-Choshuenco

Het Mocho-Choshuenco-massief in Zuid-Chili (afb: WikiMedia Commons)

Volgens onderzoek zouden vulkanen actiever worden doordat het ijs dat ze bedekt steeds sneller wegsmelt. De resultaten van dat onderzoek werden gepresenteerd op een congres in Praag. De onderzoekers bestudeerden zes met ijs bedekte vulkanen in Zuid-Chili. De resultaten zouden geldig kunnen zijn voor alle met ijs bedekte vulkanen zoals op Antarctica en daarmee ook belangrijk worden voor de klimaatontwikkeling. Lees verder

Al 40% van alle gletsjers op de wereld is verdwenen

Gletsjers in de Pyreneeën

Ossoue-gletsjer in de Pyreneeën. De bovenste foto is van 1900, de onderste van juli 2022. (afb: MeteoPyrenees)

Afgelopen week werd in Zwitserland het dorp Blatten bedolven onder wat je de smeltende restanten van een gletsjer zou kunnen noemen. Gelukkig waren de dorpelingen op tijd naar elders verkast. Al vaker is gemeld dat het door de aardopwarming slecht gaat met het ijs op de wereld en dus ook met de gletsjers. In de hele wereld verdwijnen de gletsjers in rap tempo.  Nu zou al 40% zijn verdwenen en als ‘we’ niet snel de klimaatontwrichting een halt toe roepen en afstevenen op een aardopwarming van zo’n 2,7°C zal dat getal oplopen tot 76%, waarschuwen onderzoeksters onder aanvoering Akiko Sakai van de universiteit van Nagoya. Lees verder

Kustbewoners ook bij 1,5°C stijging niet veilig voor stijgende zeespiegel

IJssmeltmechanismes

Verschillende mechanismes waardoor het ijs door de aardopwarming versneld smelt (afb: Chris Stokes et al./Nature Communications Earth & Environment)

Wetenschappers waarschuwen dat de wereld de komende eeuwen te maken kan krijgen met een grote zeespiegelstijging van enkele meters of zelfs erger, zelfs als de ‘ambitieuze’ doelstelling om de opwarming van de aarde tot 1,5 °C te beperken, wordt gehaald. Bijna 200 landen hebben bijna tien jaar geleden in Parijs beloofd te proberen de opwarming van de aarde tot 1,5 °C te beperken, maar dat is geen geruststellend doel voor kustbewoners. De onderzoekers kwamen tot die uitspraak na bestudering van de meest recente studies over hoe de ijskappen veranderen en hoe ze in het verleden zijn veranderd. Elke fractie van een graad minder opwarming zou de risico’s al aanzienlijk beperken, stellen ze. Lees verder

IJsmassa Antarctica tussen 2021 en 2023 weer gegroeid

Grace-Fo-satelliet

Grace-Fo-satelliet (afb: NASA)

Geofysici die metingen van het zwaartekrachtveld via de Grace-satelliet en diens opvolger Grace-FO sinds 2002 (Gravity Recovery and Climate Experiment – Follow-On) van de aarde hebben uitgevoerd, ontdekten tot hun verbazing dat de massa van het ijs op de Zuidpool weliswaar is afgenomen sinds de metingen met deze satellieten enkele decennia geleden begonnen, maar dat deze tussen 2021 en 2023 weer is toegenomen, zelfs aanzienlijk. Dat klinkt eigenaardig in een opwarmende aarde. Aan een verklaring wagen de onderzoekers zich niet. Lees verder

Sneeuwtekort Himalaya slecht nieuws voor 2 miljard mensen

Sneeuwrapport HKH-regio 2025

Tekorten en overschotten aan sneeuwval  in HKH-regio (afb: ICIMOD)

Het risico op watertekorten neemt toe nu de HindoekoesjHimalaya (HKH) te maken heeft met een sneeuwtekort dat al 23 jaar aanhoudt. Volgens het jongste sneeuwrapport beleefde de HKH-regio in 2025 zijn derde opeenvolgende jaar met minder sneeuw dan normaal. De sneeuwpersistentie – het deel van de tijd dat er sneeuw ligt na sneeuwval – bereikte een tweejaarlijks laagterecord van 23,6%. Dat heeft grote gevolgen voor de waterzekerheid van bijna twee miljard mensen verspreid over twaalf grote rivieren die ontspringen in de HKH. Lees verder

De aardopwarming zet door. Meer broeikasgassen en dus 2024 weer warmer

WMO-baas Celeste Saulo

WMO-baas Celeste Saulo:…waarschuwing… 9afb: WMO)

Volgens de meteorologische wereldorganisatie WMO gaat de aardopwarming ongestoord door. De hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer stijgt nog steeds en samen met het ‘optreden’ van natuurverschijnsel El Niño is 2024 weer warmer dan vorig recordjaar 2023. Voorlopig blijven de langere-termijnverwachtingen nog onder de 1,5°C, maar om dat te verwezenlijken zal er toch echt iets aan die broeikasgasuitstoot gedaan moeten worden. Lees verder

Warme golfstroom blijft nog wel even stromen

Temperaturen on het noordwesten van de Atlantische Oceaan

De temperaturen in het noordwestelijke deel van de Atlantische Oceaan (oranje is het warmst dan geel) (afb: NASA)

Orders en tegenorders: dit keer geeft de (‘onze’) warme golfstroom en de Atlantische meridionale omslagcirculatie (AMOC) het voorlopig nog niet op. Konden we gister melden dat de verzwakking van die oceaanstromen ons mensen biljoenen zou kunnen kosten dan moet ik op gezag van andere wetenschappers met het verhaal komen dat de oceaanstromen nog wel deze hele eeuw zullen blijven stromen en niet geheel stilvallen, stellen Jonathan Baker van het Met Office (het Britse K(N)MI)) en collega’s. Volgens eerder gepubliceerd onderzoek van Jens  Terhaar van de universiteit van Bern en collega’s is de AMOC sedert de jaren ’60 redelijk stabiel gebleven. Lees verder

Gletsjerijs verdwijnt steeds sneller en daarmee zoetwatervoorraden

Gletsjers in de Pyreneeën

Ossoue-gletsjer. De bovenste foto is van 1900, de onderste in juli 2022. (afb: MeteoPyrenees)

Zowel op de polen als in de bergen smelt het ijs door de opwarming van de aarde steeds. Het zeeijsoppervlak ligt op een historisch laag niveau en ook de gletsjers krimpen wereldwijd in hoog tempo. Mede daardoor krimpen de zoetwater-voorraden, terwijl de zeespiegel stijgt.
Het ziet er niet goed uit met het ijs op deze aarde, concluderen onderzoekers van de GlamBIE-groep.Sinds 2000 hebben gletsjers regionaal tussen de 2% en 39% van hun ijs verloren en wereldwijd ongeveer 5%. Het verlies aan gletsjermassa is ongeveer 18% groter dan het verlies van de Groenlandse ijskap en meer dan twee keer zo groot als het verlies van de Antarctische ijskap. Lees verder