Aardopwarming belangrijkste aanstichter droogte Amazonegebied

Droogte Amazonegebied 2023

Droogte in het Amazonegebied van juni tot en met november 2023 op basis van neerslag- en verdampingsgegevens (SPE-index) (afb: worldweatherattribution.org)

Op het Zuidelijk Halfrond heerst de zomer met uitzonderlijk hoge temperaturen, maar ook houdt het opwarmende verschijnsel El Niño er sedert acht maanden huis. Het Amazonegebied lijdt ondertussen van een langdurige droogte  die eens in de honderd jaar kan voorkomen. De Amazonerivier heeft de laatste stand sedert 120 jaar en dat is geen goed nieuws voor de landen in Zuid-Amerika die een groot deel van hun stroomverbruik halen uit ‘witte steenkool’ (water). Volgens het World Weather Attribution heeft de door de mens veroorzaakte aardopwarming de grootste bijdrage aan die extremen geleverd.
Lees verder

Zaken die niemand toebehoren zouden ‘gemeenschapsbezit’ moeten worden.

Klimaatkantelpunten

De klimaatkantelpunten moeten ook gemeenschapsbezit worden, vinden Rockström et. al  (afb: David Armstrong McKay et. al.)

We zijn in het Antropoceen aanbeland. Daarin zullen we, schrijft een groep wetenschappers rond Johan Rockström van het klimaatinstituut in Potsdam (D), de zaken fundamenteel anders moeten regelen. Zaken die niemand toebehoren maar die wezenlijk zijn voor het voortbestaan van de mensheid op aarde zullen we ‘gemeenschapsbezit’ moeten maken. Ze stellen een nieuw raamwerk voor om niet alleen stukken van de wereld die ‘wereldbezit’ zijn zoals Antarctica en de oceanen tot ‘gemeenschapsbezit’ te verklaren maar ook cruciale, biofysische systemen die de toestand op aarde reguleren zoals de permafrost te laten ressorteren onder een planetair gemeenschapsbeheer. Lees verder

Groenland verliest meer ijs dan gedacht: 30 mln ton ijs per uur

Oceaanstromen

Oceaanstromen versnellen door een warmere bovenlaag, maar ‘onze’ warme golfstroom wordt juist zwakker (afb: NASA)

Groenland verliest de laatste veertig jaar 20% meer ijs dan tot nu toe werd aangenomen: zo’n 30 miljoen ton per uur. Dat kan onder veel meer grote gevolgen hebben voor de Warme Golfstroom (en daarmee voor het klimaat in West-Europa).
Lees verder

Opgeslagen koolstof in permafrost dreigende onbekende

Permafrostgebieden rond de Noordpool

De permafrost rond de Noordpool (paars) (afb: WikiMedia Commons)

In een groot deel van het Noordelijk Halfrond is de bodem ‘eeuwig’ bevroren. Dat is de ‘permafrost‘. Die houdt een hoop broeikasgassen zoals kooldioxide en methaan vast. Die zou zo’n twee keer de hoeveelheid broeikasgassen bevatten als nu in de atmosfeer aanwezig is. Met de aardopwarming zullen die broeikasgassen vrijkomen en de aarde nog heftiger opwarmen. Hoe dat in zijn werk gaat weten de klimatologen niet goed en is het dus zaak dat fenomeen te onderzoeken, maar daarvoor zou het geld ontbreken. Lees verder

Plankton dreigt uit oceanen te verdwijnen en daarmee de vissen

Achteruitgang van fytoplankton door opwarming

De achteruitgang van fytoplankton heeft grote gevolgen voor de visstand. Duidelijk is te zien dat er in de tropen duidelijk minder vis (in biomassa) voorkomt (afb: Angus Atkinson et. al/Nature)

Door de aardopwarming zal tussen nu en het eind van de eeuw tot ruim een kwart van het plankton uit de noordelijke Atlantische Oceaan (kunnen) verdwijnen en als gevolg daarvan tot 55% van de vissen, waarschuwen onderzoekers rond Angus Atikinson van het zeelaboratorium in Plymouth (VK). Een soortgelijk proces zou zich ook in de andere oceanen (kunnen) afspelen, stellen ze. Lees verder

Zijn we de 1,5°C opwarming al gepasseerd?

Temperaturen 2023

Temperatuurstijgingen en -dalingen in 2023 (afb: NOAA)

Na de Europese waarnemer Copernicus zijn ook de Amerikaanse organisatie NOAA en NASA dat 2023 niet alleen het warmste jaar was ooit gemeten, maar ook verreweg het warmste jaar. Kwam Copernicus nog uit op 1,48*C boven het voorindustriële tijdperk. De NASA heeft het over 1,2°C hoger dan het gemiddelde van 1951 tot 1980. NOAA komt uit op 1,35°C hoger dan in 1850 (wanneer dat voorindustriële tijdperk begint is wat ongewis; sommige onderzoekers hebben het over 1750).
Lees verder

Stranden en duinen raken in de knel door wegen en bebouwing

Zandkustbescherming

Brede tegenover smalle zandkuststroken bij stijgend water (afb: Eva Lansu et. al/ Nature Communications)

Over de hele wereld raken stranden en duinen steeds meer in de knel door wegen en bebouwing, zo blijkt uit onderzoek van, onder meer, het Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIZo). Tegenwoordig hoeft een strandbezoeker gemiddeld hooguit 390 m te lopen om bij weg of gebouw te komen. Dat is misschien prettig voor de (luie) strandganger, maar slecht voor bescherming die het kustgebied biedt tegen stijgend zeewater door aardopwarming, slecht voor de drinkwatervoorziening en biodiversiteit, stellen de onderzoekers. Lees verder

Warmste jaar 2023 nog warmer dan verwacht

Gemiddelde aardoppervlaktemperaturen van 1940 t/m 2023

Gemiddelde afwijkingen per maand van 1940 t/m 2023 (fel rood) ten opzichte van de gemiddelde oppervlaktetemperaturen per maand van 1991 t/m 2020 (afb: copernicus.eu)

Het is ook in dit blog al aangekondigd, maar nu is het officieel: 2023 was met een temperatuur van gemiddeld 1,48°C boven het voorindustriële tijdperk het warmste jaar tot nu toe, meldde de Europese klimaatdienst Copernicus. 2023 versloeg het vorige recordjaar 2016 met 0,2°C. In 2015 hebben nagenoeg alle in Parijs een akkoord ondertekend de aardopwarming onder de 2°C te houden, bij voorkeur onder de 1,5°C. Die wensdoelstelling is nu welhaast onhaalbaar en de 2°C-grens komt rap in zicht. Lees verder

Wereld heeft nog nooit zoveel kolen verstookt

IEA-rapport Coal 2023De mensheid heeft volgens het internationaal energieagentschap IEA nog nooit zoveel kolen verstookt: 8,5 miljard ton, een stijging van 1,4% ten opzichte van 2022. Het gebruik steeg vooral in ontwikkelingslanden, maar ook opkomende economieën zoals China (+5%) en India (+8%). China is verantwoordelijk voor meer dan de helft van die 8,5 miljard ton, maar timmert ook stevig aan de weg met hernieuwbare energie. Het IEA verwacht dat in 2026 de vraag met 2,3% daalt maar dat is veel te weinig om ook maar in de buurt van de doelstelling van het Klimaatakkoord te komen (aardopwarming onder de 2°C, liefst onder de 1,5°C). Overigens geeft het IEA toe de situatie in Rusland en Oekraïne niet goed in kaart te hebben. Lees verder

COP28 wil geen afscheid van fossiel nemen maar ‘afstand nemen’

ADNOC-baas Achmed al-Djabir

Achmed al-Djabir is baas van oliemaatschappij ADNOC en voorzitter van de COP28 eind dit jaar (afb: Wikimedia Commons)

Het moet een vreemd gestoei met woorden zijn geweest bij het opstellen van een slotverklaring van bijna tweehonderd landen op de COP28 in Dubai onder de bezielende leiding van oliebaas sultan Al-Djabir. Volgens VN-baas António Guterres is het een wetenschappelijk feit dat we zonder afscheid van fossiele brandstoffen te nemen nooit de klimaatdoelen in 2015 in Parijs overeengekomen zullen halen, maar de grote olieboeren met Saoedi-Arabië lagen dwars. Het is iets geworden dat we ‘afstand moeten nemen van’ fossiele brandstoffen. De kleine eilandstaten zijn onthutst, maar het is wel de eerste keer dat de vermindering van het verbruik van fossiele brandstoffen in de slotverklaring van een COP is terechtgekomen. Lees verder