Waar blijven de houtsnijdende klimaatmaatregelen? (opinie)

Autowegen

De auto is bepalend voor de infrastructuur (afb: arno s)

Hoewel we met de mond belijden dat de klimaat-ontwrichting een belangrijk en groot probleem is lijken we, dat wil zeggen de consumenten in de rijke landen die voor de klimaatverandering verantwoordelijk zijn, niet de harde conclusies te willen trekken die het temperen van die ontwrichting onvermijdelijk maken. Waar blijven de maatregelen die direct hout snijden? Die zijn er wel degelijk maar er wordt nauwelijks over gesproken.Ik rijd nog wel eens op de fiets door Nederlands. Dan moet ik constateren dat dit ideale fietsland (korte afstanden en vlak) vrijwel geheel beheerst wordt door de auto. Begin dit jaar waren er in in Nederland 8,9 miljoen auto’s. Daarvan rijdt het overgrote deel (>95%) nog steeds op fossiele brandstof. De energie die die auto’s gebruiken gaat voor meer dan 90% naar het verplaatsen van die voertuigen zelf. Dat geldt ook voor elektrische auto’s, die, waarom dan ook, als (deel)oplossing worden gezien voor het klimaatprobleem. Totale energieverspilling. Net zoals het doelloos rondrijden in onnutte voertuigen dat voor sport doorgaat.

1. Een belangrijke klimaatmaatregel zou het terugbrengen van het gewicht van de auto zijn, dé bron van die energieverspilling van auto’s. Om te beginnen zouden personenwagens niet zwaarder mogen zijn dan 1000 kg en dat plafond zou steeds verder moeten worden verlaagd. Dat levert een enorme winst op voor klimaat, milieu en grondstofbeschikbaarheid.
2. In Nederland is de infrastructuur geheel ingericht op de auto’s. Die neemt een belangrijk deel van de schaarse ruimte in dit dichtbevolkte land in. Nederland heeft een uiterst hoge wegdichtheid. Toch blijft de Nederlandse overheid mikken op nog meer asfalt. Dat zou zijn om filevorming te voorkomen, maar dat is natuurlijk grote onzin. Die files worden gevormd door voertuigen die voor het overgrote deel maar een persoon bevatten.
Op dat punt valt nog veel te winnen. Je zou rekeningrijden moeten invoeren, waarbij het aantal onbezette plaatsen worden belast of reiskostenvergoeding koppelen aan het aantal meereizigers die iemand meeneemt. Ik geef toe dat de uitvoering daarvan lastig is, maar meer asfalt heeft altijd maar voor zeer korte tijd de files verminderd. Bovendien nemen wegen schaarse ruimte in beslag. Geen mm2 asfalt meer in Nederland, sterker nog: er kan best wel wat weg weg. Schept meteen wat ruimte voor de miljoen huizen (met zonnepanelen en -collectoren) die in Nederland moeten worden gebouwd.
3. Dat de landbouw op de schop moet weten we al tientallen jaren, maar wat hebben we daar hier in Nederland aan gedaan? Nu het conflict tussen landbouwsector en de politiek na veertig jaar onbewegelijkheid uit de hand loopt wordt er net gedaan of de boeren moeten ophouden met boeren. Dat is natuurlijk nonsens. Voeding is onze enige basisbehoefte (de rest is secundair of nog trivialer). Boeren moeten anders gaan boeren. De vleesproductie is een geweldig klimaatbelasting, dus daar moeten we van af. Ook de zuivel is niet bepaald klimaatzuiver, niet in de laatste plaats door de noodzaak dan veevoer te moeten produceren. Onze voeding moet veel plantaardiger worden of misschien wel geheel. Daar valt een hoop te winnen voor klimaat, milieu en onze gezondheid.
4. Verpakkingsmateriaal is een gigantisch probleem. Dat komt met de schaalvergroting van de distributie van producten. Kwetsbare en moeilijk houdbare producten worden stevig ingepakt/verpakt en al dat materiaal wordt meestal maar een keer gebruikt en vervolgens weggegooid. Statiegeld is een goed systeem om die afvalberg te verminderen, maar de grootwinkelbedrijven hebben het statiegeld vrijwel geheel uit hun systeem verdreven. Hef statiegeld op alle verpakkingsmateriaal en maak de producent en detailhandel verantwoordelijk voor de (her)verwerking of het hergebruik daarvan.
5. Bedrijven moeten worden verplicht van elk product dat ze op de markt brengen een levenscyclusanalyse te laten maken voor de effecten op klimaat, milieu en grondstofvoorraden naast de normale beoordeling op deugdelijkheid en veiligheid. Die analyses zouden ook voor bestaande producten moeten worden gemaakt (met alle consequenties van dien). Er zullen regels moeten komen waaraan producten moeten voldoen om op de markt te mogen worden gebracht/gehandhaafd.
6. In de bouw is ook een hoop klimaat- en milieuwinst te behalen. Slopen van gebouwen wordt moeilijker gemaakt. Ook zal van nieuw te bouwen huizen en bedrijfsgebouwen vooraf een milieu- en klimaateffectrapport moeten worden gemaakt.
7. We zullen heel hard moeten nadenken over het systeem dat ons heeft gemaakt tot vernietigers van onze woonplaneet: het kapitalisme. Dat streeft naar winstmaximalisatie en het enige dat telt in dat systeem is of je er geld mee kan verdienen. Ooit heb ik op school geleerd dat economie de verdeling van de schaarste is, maar wat wij nu economie noemen is louter geldeconomie. Hoe zo’n nieuw systeem er uit zou moeten zien weet ik niet, maar op (eigen) winst beluste bedrijven zouden niet de aandrijvers van dat systeem moeten zijn. De verdeling van de schaarste moet leidend worden.
8. In feite zou van alle sectoren moeten worden nagegaan hoe schadelijk ze voor milieu en klimaat zijn. De luchtvaart is daarvan een kwalijke voorbeeld en die bedrijfstak zal drastisch moeten worden ingekrompen. Er zijn meer sectoren die over de schreef gaan zoals grondstofwinning en bouw (naast natuurlijk de landbouw). Dat vergt een grote schoonmaak.
9. Alle nieuwe gebouwen en woningen zouden moeten worden voorzien van zonnepanelen en -collectoren. Wellicht dat ook (organische) zonnecollectoren kunnen worden ‘ingebouwd’ in vensters. Zonneparken op kostbare grond zijn uit den boze. Uiteraard worden gebouwen goed geïsoleerd.
10. Er moet breed ingezet worden op consuminderen, niet in de laatste plaats op het gebied van energieverbruik. Hoeveel machines hebben we nodig om te leven? Het leven wordt een stuk actiever als we onze auto aan de kant zetten en ons per fiets verplaatsen (desnoods een elektrische) en ga nou niet beweren dat dat niet mogelijk is.

10. Een laatste maatregel (voor dit overzicht van ‘snelle’ maatregelen) is niet door afzonderlijke landen uit te voeren, maar moet wereldwijd worden aangepakt. Je zou bijna zeggen dat we daarvoor een wereldregering nodig hebben, maar zolang die er niet is moeten we die taak maar aan de VN toeschuiven. De wereld heeft, zoals we gemerkt hebben, grenzen. Een van die grenzen wordt gesteld door het natuurlijke herstelvermogen van de aarde. Die grens overschrijden we al jaren, vooral door toedoen van het bovenmatige consumptiegedrag in de rijke landen. Ook grondstofvoorraden zijn niet oneindig werd al in 1972 geconstateerd. Die grenzen geven onze (=de wereldbevolking) mogelijkheden aan (maar die hoeven we niet helemaal op te gebruiken). Het lijkt ook verstandig grenzen aan de wereldbevolking te stellen, want hoe meer volk hoe minder te verdelen.

Ik noem hier een aantal zaken die soms direct kunnen worden ingevoerd en andere die wat langere voorbereiding vergen, maar ons (=Nederland) een stuk op weg helpen op de dreigende klimaatontwrichting af te wenden. Ongetwijfeld zijn er nog meer te bedenken, maar mijns inziens zijn dit maatregelen die (relatief) snel hout snijden en uiteraard zal de fossiele industrie zo snel mogelijk moeten worden afgebouwd.

as

Bescherming oceanen geen stap verder

Vijftien aandachtsgebieden mbt de oceanen

De ‘lijst’ van vijftien aandachtsgebieden met betrekking tot (bescherming van) de biodiversiteit in de oceanen (afb: Nature)

Na een nieuwe (vijfde) ronde van onderhandelingen onder auspiciën van de Verenigde Naties over de bescherming van de oceanen buiten de territoriale wateren, zijn de vertegen-woordigers van bijna tweehonderd landen zonder resultaat naar hun diverse landen teruggekeerd. Voor het eind van het jaar zal een nieuwe poging ondernomen om tot afspraken te komen. Lees verder

Japan lonkt weer naar kernenergie elf jaar na de Fukusjimaramp

Afvoer van radioactieve grond rond kerncentrale in Fukusjima

Met radioactiviteit besmette grond rond de kerncentrales in Fukusjima werd afgevoerd, zonder veel effect

De rijke landen in de wereld zijn vrijwel geheel verantwoordelijk voor de dreigende klimaatcrisis (of misschien zitten we er al middenin), maar die landen weigeren effectieve maatregelen te nemen om die dreiging te keren door het verminderen van de waanzinnige overconsumptie in die landen.  Liever gokken ze op technische ‘oplossingen’ zoals het afvangen van kooldioxide en de inzet van ‘broeikasgasvrije’ kernenergie. De EU is zo zot geweest kernenergie voor ‘groen’ te verslijten en Japan richt de blik steeds vaker op kernenergie, zo’n elf jaar na de Fukusjimaramp. Kernenergie lijkt terug van (bijna) weggeweest.. Lees verder

Oceanen dreigen (ook) misbruikt te worden

Vijftien aandachtsgebieden mbt de oceanen

De ‘lijst’ van vijftien aandachtsgebieden met betrekking tot (bescherming van) de biodiversiteit in de oceanen (afb: Nature)

De mens leert maar heel moeizaam. We worden steeds harder geconfronteerd met de gevolgen van, vriendelijk gezegd, ons ondoordachte handelen, maar gaan vervolgens weer enthousiast aan de gang met andere destructieve handelingen. De mensheid, althans die in de rijke landen, hebben het sprookje aangeklampt dat elektrische auto’s een (deel)oplossing zijn voor de klimaatcrisis die wij in het rijke deel van de wereld zelf hebben gecreëerd en dan blijkt dat we lithium nodig hebben. Die is ruim te vinden in oceanen, dus wat let ons? We vissen al langer die oceanen leeg, maar dieper zitten ook nog vissen. Ook natuurbranden blijken onverwachte negatieve gevolgen te hebben voor de oceanen. Uit de klimaatcrisis zouden we de dure boodschap kunnen destilleren dat we zuinig moeten zijn met de onze enige woonplaneet, maar die lijkt aan dovemansoren verspild, waarschuwen onderzoekers. Lees verder

EU zet zich voor schut: aardgas en kernenergie zijn ‘groen’

Europees ParlementDe verraderlijke kogel is door de EU-kerk: aardgas en kernenergie worden als ‘groen’ (duurzaam) bestempeld zoals de Europese Commissie begin dit jaar had voorgesteld. Het Europese Parlement stemde een veto weg van de commissies economie en milieu van datzelfde EP. Lees verder

G7 wil strijd tegen klimaatverandering versterken

Olaf Scholz

Bondskanselier Olaf Scholz (afb: WikiMedia Commons)

Leden van de groep van de zeven belangrijkste economieën in de wereld (G7) willen een klimaatgroep inrichten voor landen die met meer ambitie dan nu ‘gewoon’ is de dreigende klimaatontwrichting willen zien te voorkomen (voor zover al mogelijk). Dat lijkt tegen het zere been van China te zijn.
Lees verder

Nieuwe regels kooldioxide-emissiehandel EU een ‘gemiste kans’

Europees ParlementHet lijkt er niet op dat de doelen van het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 zullen worden gehaald (onder de 2°C opwarming en liefst onder de 1,5°C), maar het Europese parlement heeft de nieuwe regels goedgekeurd voor de handel in broeikasgasemissierechten dat aangeduid wordt met, vreemd genoeg, de Engelse afko ETS. Daarmee zou zeker gesteld moeten worden dat de EU in 2050 ‘klimaatneutraal’ is. Het gaat om een Europese richtlijn die in de wetgeving van de lidstaten zal moeten worden opgenomen. Volgens milieuorganisaties heeft de EU haar oren te veel naar de industrie hebben laten hangen. Lees verder

Rijke landen op klimaatcongres beticht van verraad

climataction.orgArmere landen stellen op een klimaatbijeenkomst in Wenen van ClimateAction dat rijke landen verraad plegen door na eeuwen klimaatschade te hebben veroorzaakt niet voor het herstel van die aangerichte schade te willen betalen. Ze hopen dat op de komende klimaatbijeenkomst COP27 in Sjarm-el Sjeik (Egypte) compensatiebetalingen op de agenda komen, maar het is nog maar zeer de vraag of dat gebeurt. Lees verder

Geen gas en olie van Rusland stimuleert (win)activiteit elders

John Kerry

John Kerry (afb: WikiMedia Commons)

De EU beweert heel stoer geen olie en later geen gas meer uit Rusland te zullen invoeren in reactie op de Russische agressie in Oekraïne, maar als je denkt dat dan extra wordt in gezet op ‘hernieuwbaar’ dan heb je het mis (al zal dat officieel nooit erkend worden). Alle EU-landen gaan naarstig op zoek naar andere bronnen. Dat maakt nieuwe olie- en gasprojecten aanlokkelijker. Gaan we weer eens het paard achter de wagen spannen? Lees verder

“Waar blijven de wereldleiders als het om het klimaat gaat?”

Voorspellingen Club van Rome in Grenzen aan de groei

De voorspellingen van de Club van Rome in 1972 (stippellijnen) volgens het potverteerscenario lopen vrijwel gelijk met de werkelijke ontwikkelingen (afb: univ. van Melbourne)

Al in de jaren 70 en 80 werd (over)duidelijk dat de overconsumptie in de rijke landen niet alleen leidt tot uitputting van de grondstoffen, vernietiging van de natuur en nog meer ongerief maar ook tot het broeikaseffect veroorzaakt door bepaalde gassen zoals kooldioxide met als gevolg de aardopwarming. Jarenlang deden de veroorzakers of hun neus bloedde (burgers, politici en ondernemers) daarbij stevig geholpen door de oliebedrijven. In 2015 werd in Parijs het klimaatakkoord gesloten, maar dat werd meteen al als te laat en te weinig bevonden door klimaat- en milieuactivisten maar ook door veel klimaatwetenschappers. De redactie van Nature vraagt zich af waarom wereldleiders zo weinig aandacht hebben voor die duurzaamheidsbeweging, maar ik vrees dat dat blad zelf ook boter op het hoofd heeft zoals het gros van de publieksmedia en ondernemers.
Lees verder