Klimaatverandering legt bom onder het kapitalisme (of niet?)

Tot nog toe gaan de verhalen over de klimaatverandering en de bestrijding daarvan vooral over het terugdringen van de broeikasgasuitstoot, maar de klimaatverandering komt vooral op het conto van het economische systeem dat vrijwel de hele wereld hanteert: het kapitalisme. De laatste tijd lijkt daar wat verandering in te komen, zij het vooral in academische en journalistieke kringen. Das Ende des Kapitalismus van Ulrike Herrmann was een oproep om dat planeet- en levenbedreigende systeem te vervangen door de ‘oorlogseconomie’ van de Britten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nu zijn er twee boeken verschenen uit de academische hoek die kapitalisme en duurzaamheid niet meteen voor onverenigbaar houden. Lees verder

“Redden van het klimaat betekent einde van het kapitalisme”

Das Ende des KapitalismusHet kapitalisme is een succesvol, maar uiteindelijk verwoestend systeem doordat het leeft op groei. De huidige klimaatcrisis is veroorzaakt door het kapitalisme, dat nagenoeg de hele wereldeconomie beheerst (zelfs het in naam communistische China). De Duitse journaliste Ulrike Herrmann, ooit een bewonderaar van dat kapitalisme, betoogt in haar jongste boek Das Ende des Kapitalismus dat groei en klimaatbescherming niet samengaan. We, en dan hebben we het vooral over het rijke deel van de wereld, zullen moeten krimpen en groene krimp is alleen mogelijk als we afscheid nemen met het kapitalisme. Lees verder

Kapitalisme zit strijd tegen klimaatverandering in de weg (opinie)

De Deense kampioen van de windenergie Ørsted stopt met twee projecten voor windparken (Ocean Wind 1 en 2) in de VS lees ik vanmorgen in de NRC. Als reden geeft de krant op dat Ørsted de financiering niet rondkrijgt. Dat zou onder meer te maken hebben met de heftige concurrentie tussen windmolenbedrijven, die ontaard schijnt te zijn in de (te) snelle ontwikkeling van steeds weer grotere turbines. Een wapenwedloop noemt de krant het.
Aan de andere kant koopt ExxonMobil voor ruim 50 miljard euro Pioneer Natural Resources om de grootste olieboer van de VS te worden om daarmee zijn klimaatschadelijke activiteiten in verhevigde vorm voort te zetten. Hier is maar een conclusie mogelijk: het kapitalisme frustreert de strijd tegen klimaatverandering. Lees verder

“Klimaatcrisis alleen te overwinnen door revolutie”

Thierry Ripoll

Thierry Ripoll (afb: cafephilo.fr)

Thierry Ripoll, hoogleraar cognitieve psychologie aan de universiteit van Aix-Marseille, denkt dat er een ‘antropologische omwenteling’ zou moeten plaatsvinden om de klimaatcrisis de baas te worden. Als we met een beperkt aantal mensen op een afgelegen eiland zouden zijn aangespoeld, zouden we wel begrijpen dat een waterrantsoen noodzakelijk is voor de overleving van de bewoners, maar door de vele bomen in het bos overzien we de situatie slecht/niet en accepteren de wereldwijde ongelijkheid, betoogt hij. Dat klinkt pessimistisch. Lees verder

Heel voorzichtig verandert er iets op klimaatgebied

De CO2-concentratie in de atmosfeer is sedert de eerste meting in 1958 met bijna een eenderde gestegen (van 313 tot 415 delen per miljoen in 2021). Die groei is vrijwel geheel veroorzaakt door de mens. Nog steeds neemt die concentratie toe. In 2020 werd in het observatorium op Hawaii 413 dpm gemeten. Ondanks de grote weerzin van veel landen en bedrijven lijkt er toch iets ten goede te keren, stelt het Duitse blad Der Spiegel. Is dat zo? Ligt de aandacht niet te veel op het terugdringen van de broeikasgassenuitstoot? Lees verder

Van Rutte IV knapt het klimaat hoogstwaarschijnlijk niet op

Mark Rutte

Teflon-Rutte snapt er weinig van…

Het is echt heel treurig wat Rutte IV na een zwangerschap van negen maanden als plannen heeft gebrouwen. Nergens is ook maar een glimp van visie te ontwaren (of het moet zijn die van het-zal-mijn-tijd-wel duren). Rutte en de zijnen denken dat de klimaatcrisis is te keren met geld (en twee kerncentrales). De klimaatcrisis is een gevolg van ons (= mensen in de rijke landen) onverzadigbare consumentisme en onze hersenloze verspilling (van voedsel, energie, materiaal enz.). Lees verder

We mergelen nog steeds onze woonplaneet uit

Overconsumptie EU

De EU gebruikt al tientallen jaren veel meer natuurlijke grondstoffen dan waar die recht op heeft gegeven de biofysische grenzen die de aarde ons stelt

Dat we met een klimaatcrisis te maken hebben dat zal zelfs de Shell wel willen toegeven, maar minder duidelijk is hoe we die gaan oplossen en hoe we omgaan met de grenzen die de aarde ons stelt. Hier in de rijke delen van de wereld denken veel mensen dat dat mogelijk is zonder onze destructieve leefwijze erg te veranderen, maar dat is kul. We zullen ons leven moeten aanpassen aan de grenzen die onze omgeving ons stelt. Onderzoekers hebben eens gekeken hoe landen zich verhouden met die grenzen. Het  lijkt dat geen van de 148 bekeken landen die aan sociale minimumvoorwaarden voldoen de laatste dertig jaar binnen die ecologische grenzen zijn gebleven. Lees verder

Dtefan Aykut: “We moeten het over ons economische model hebben”

Stefan Aykut

Stefan Aykut (afb: Universiteit Hamburg)

Na de COP26 in Glasgow klonken er zowel tevreden als (ernstig) teleurgestelde reacties, maar volgens Stefan Aykut van de universiteit van Hamburg kan zo’n bijeenkomst nooit de voorhoede van de ontwikkelingen vormen. “Daar wordt alleen maar geregistreerd.” Hij stelt in Le Monde dat we te veel naar de klimaatconferenties kijken. We moeten het hebben over het economische model (het kapitalistische) dat wij hanteren. Lees verder

Baskische vakbond plaatst klimaat bovenaan

Mitxel Lakuntza

Mitxel Lakuntza (afb: WikiMedia Commons)

De Baskische vakbond ELA (Euskal Langileen Alkartasuna), opgericht in 1911, heeft de klimaatcrisis als belangrijkste prioriteit op zijn lijst gezet. De vakbond vindt dat om de klimaatdoelen te bereiken er grote veranderingen moeten komen in de wijze waarop productie, verdeling en verbruik zijn georganiseerd en in steeds groeiend gebruik van grondstoffen. Kortom: het kapitalisme moet op de schop. Lees verder

We zullen ons gedrag toch echt moeten veranderen

Olieindustrie

Olieindustrie trekt zich weinig aan van de aardopwarming.

Het lijkt wel of we het nog steeds niet door (willen) hebben dat we ons gedrag drastisch zullen moeten veranderen om de klimaatver-andering een halt toe te roepen. We doen nog steeds of er weinig aan de hand is. Zelfs in allerlei groene scenario’s is het idee van eeuwig durende groei ingebakken. We kunnen niet ophouden met ons destructieve gedrag, zegt de Duitse socioloog Harald WelzerLees verder